Saraiva alias Senior Coronel, deel 1

De Amsterdamse familie Senior Coronel stamt af van de gebroeders Duarte Saraiva (alias David Senior Coronel) en António Saraiva (alias Salomon Senior Coronel). Duarte was één van de eerste marranen in Amsterdam. In 1598 trad hij in het huwelijk met Maria Nunes, afkomstig uit de Lopes Homem-clan (later o.a. Abendana) uit Ponte de Lima en Porto in het noorden van Portugal. Bij zijn huwelijk verklaarde Duarte zelf uit “Marante” in Portugal (misschien Amarante) te komen. In 1602 woonde hij in Bordeaux, waar zijn zoon Pedro Homem Coronel (later Isaac Senior Coronel) geboren werd. Bij zijn inschrijving in het poorterboek van Amsterdam in 1604 staat vermeld dat hij uit Lissabon kwam. In Amsterdam dreef Duarte jarenlang handel met o.a. Lissabon. In 1636 vertrok hij naar Recife in Pernambuco (Brazilië), waar hij suikermolens bezat en belasting pachtte. Duarte moet voor september 1651 overleden zijn, toen zijn zoon Isaac om f.667.900 aan compensatie eiste van de W.I.C. na de verovering van Pernambuco door Portugal. Naast Isaac vroeg ook Duarte Saraiva jr. (alias David Senior Coronel) om een bedrag, al was dit met f.1945 aanzienlijk lager. Dit zou om zijn zoon of Hamburgse neefje kunnen gaan, die ook naar Brazilië was gekomen.[1] De zoon van Duarte sr., Isaac (ook: Pedro Homem Coronel), was na zijn huwelijk met Sara Sarfaty Pina, dochter van de koopman Thomas Nunes Pina (alias Josua Sarfaty) korte tijd naar Pontevedra in Galicië vertrokken, waar zijn zoon, een derde David Senior Coronel geboren werd. Isaac zat enige tijd gevangen in Spanje voordat hij naar Amsterdam terugkeerde.[2]

António Saraiva (alias Salomon Senior (Coronel)), was gehuwd met Violante de Pina (alias Batseba Senior), dochter van Diogo de Pina (alias Abraham Milano), volgens sommigen in zijn inquisitieproces ook met een dochter van Juan Ramirez, hoewel dit lastig te bevestigen lijkt.[3] Samen met zijn zoon Diogo dreef hij een handelsmaatschappij in Hamburg. Diogo is vermoedelijk dezelfde als Abraham Senior Coronel, die te Hamburg in 1665 overleed. Diogo's broer was Isaac Senior Coronel die enige tijd in Brazilië gewoond heeft en niet moet worden verward met zijn gelijknamige Amsterdamse neef. In Hamburg en het naburige Glückstadt woonden ook leden van andere families die zich Coronel noemden, zoals Abraham Coronel (zonder Senior dus), Jacob Coronel (eerder Gonçalvo Lopes Coutinho) en Bezelel Coronel (eerder Francisco Coutinho).

Manoel Saraiva (ook: Saraiva Coronel), woonachtig te Recife, was waarschijnlijk een broer van Duarte en António. In 1613 en 1618 wordt hij vermeld bij een transactie tussen hem en Duarte.[4] In 1623 bezat Manoel een suikermolen in Recife, die hij later aan Duarte of Duarte jr. verhuurde. Hij verkocht de molen in 1641 aan João de Mendonça Furtado. Volgens de onderzoeker Mello was João een zoon van António de Mendonça Furtado. Deze António had ook een natuurlijke zoon Gaspar de Mendonça. Hij komt hiermee terug op een eerdere veronderstelling dat Duarte Saraiva hun oom was.[5] Manoel moet niet verward worden met Manoel de Mendonça Saraiva die uit een oude Braziliaanse familie afkomstig was.[6]

Felipe Henriques (alias Juda Senior) en zijn broer David Senior te Venetië, zijn géén familie. Zij behoren tot de Abenhacar-clan. Ook de familie van Mordechai Senior (Henriques), die in Brazilië gezeten heeft, is niet verwant.

Traditie

Volgens de traditie stamt de familie Senior Coronel af van de uit Segovia afkomstige Abraham Senior (ca. 1410 – 1493), werkzaam aan het hof van Castilië, die zich na zijn doop Fernando Pérez Coronel noemde. De Portugese onderzoeker Bivar gaf deze stamreeks als suggestie voor Duartes afstamming:[7]

I. Fernando Pérez Coronel, (Abraham Senior), te Segovia (ca. 1410-1493).

II. Juan Pérez Coronel

III. Iñigo López Coronel

IV. Francisco Coronel, diende te Vlaanderen, vervolgens woonachtig te Salvaterra de Miño.

V. António Coronel, te Salvaterra de Miño, te Monção 1588, tr. Isabel Dias.

VI. Heitor Coronel, te Salvaterra de Miño, [tr. N.N. Saraiva.]

VII. Duarte Saraiva (David Senior Coronel)

Bivars overzicht kan niet probleemloos worden overgenomen. Het moet meer als een “stand van zaken” gezien worden dan als een voltooid onderzoek. Suggesties en zekerheden lopen door elkaar heen en bronvermelding blijft globaal. In een recenter onderzoek naar de familie van Abraham Senior vinden we de eerste drie generaties terug.[8] Bivar maakte de fout om generaties III en IV aan elkaar te koppelen. Volgens hem was Francisco (generatie IV) omstreeks 1483 geboren, maar uit het recentere onderzoek blijkt dat Iñigo (generatie III) in 1505 nog minderjarig was. In 1518 diende een Francisco Coronel, zoon van Iñigo López Coronel in het Spaanse leger te Vlaanderen.[9] Gezien de datering moet hij echter zoon zijn van een oudere Iñigo, namelijk de broer van Juan (generatie II), die ook in Vlaanderen geweest was. Deze Francisco is mogelijk gesneuveld, want blijkbaar vermeldt zijn vader hem in 1522 niet in zijn testament. Het lijkt erop dat de “Vlaamse” Francisco niet dezelfde is als de stamvader van de Coronels in Salvaterra de Miño. Volgens het recente onderzoek had Juan nog een zoon Francisco Fernández Coronel, maar in het werk waarnaar verwezen wordt, gaat het om een zoon van rabbi Meir Melamed, alias Fernando Núñez Coronel, een schoonzoon van Abraham Senior.[10]

Onder de nakomelingen van de familie Coronel in Galicië bestond in het begin van de zeventiende eeuw een traditie van afstamming uit Abraham Senior. Of dit gebaseerd was op een verre herinnering, of op associatie met de naam blijft onduidelijk. Deze associatie was wel een reden dat sommige nakomelingen bij terugkeer tot het jodendom de naam Senior aannamen. Francisca Coronel, echtgenote van Juan Dinís, refereerde zelfs aan de fidalguía, de adellijke status waar zij “als nakomelingen van Fernando Pérez Coronel” recht op hadden.[11] Manoel Soares Saraiva, een ander Galicisch familielid, ontving in 1605 een wapenbrief van Philips IV van Spanje, waarbij een vermeende verwantschap met Fernando Pérez Coronel een rol speelde.

De afstamming van Manoel Soares Saraiva zoals Bivar deze vermeldt, is in ieder geval incorrect. Hij is weliswaar zoon van Diogo de Lisboa en Antónia Saraiva, zoals vermeld in zijn inquisitiedossier,[12] maar hij kan onmogelijk een achterkleinzoon zijn van een Francisco Coronel die in 1589 gehuwd was, terwijl hijzelf in 1572 geboren is. Meerdere zaken zijn door Bivar door elkaar gehaald: deze Francisco Coronel was gehuwd met Brisenda de Acosta, een zuster van Manoel. Hun aangetrouwde oom van moederszijde was Francisco Coronel “el viejo”.

Ook wat betreft Duarte Saraiva zelf is Bivar onzorgvuldig geweest: hij geeft hem nog een echtgenote Antónia Enríquez, maar deze was gehuwd met een Duarte Coronel die duidelijk een ander individu was.[13]

Coronel te Salvaterra de Miño

Dat de familie Saraiva (alias Senior Coronel) afkomstig is uit Galicië is zeer waarschijnlijk omdat hier de nieuw-christelijke families Saraiva en Coronel woonden. Het tijdelijke verblijf van Isaac Senior Coronel (alias Pedro Homem Coronel) in Pontevedra suggereert dat zij daar directe familie hadden wonen.

Uit onder meer het inquisitieproces van Francisco de Acevedo, die zijdelings verwant was aan de Coronels,[14] de testamenten van Duarte Coronel en Isabel Enríquez (alias Gracia Senior),[15] en lokale geschiedenis van de joodse bevolking [16],[17],[18] kom ik tot een volgende eerste reconstructie van de familie(s) Coronel in Salvaterra de Miño. 

Update 18.12.2024

Het inquisitiedossier van Cristovão Coronel uit 1570 is inmiddels digitaal inzichtelijk en geeft belangrijke nieuwe inzichten die hieronder verwerkt zijn.[19]

Tak A

I. Francisco [Rodrigues] Coronel, woonachtig te Monção, overleden vóór 1570. Hij is gehuwd met Genebra Mendes, woonachtig te Monção, begraven te Salvaterra de Miño in 1577.

1. Cristovão Coronel, geboren te Monção ca. 1530, ongehuwd, ondervraagd door de inquisitie in 1570.
2. Heitor Coronel, koopman, in 1570 woonachtig te Tanger of Ceuta.
3. Diogo Coronel, in 1570 woonachtig te Monção.
4. Violante Mendes, gehuwd voor 1570 te Chaves met A[ntonio?] de [...].
5. Leonor Mendes, gehuwd met Heitor Coronel, woonachtig te Salvaterra de Miño. Zou dit Héctor Coronel "el Mozo" (zie beneden) geweest kunnen zijn?

Tak B

I António Rodrigues Coronel, uit Salvaterra de Miño, in 1588 woonachtig te Monção, vertrokken naar Terceira (Azoren). Hij is gehuwd met Isabel Dias:

1. Branca Rodrigues (Coronel), geboren ca. 1530, gehuwd met António Dias Homem, uit Monção. Vertrokken naar Terceira (Azoren).
2. Héctor Coronel “el gordo”, zie II
3. Genebra Mendes (Coronel), geboren te Salvaterra de Miño, gehuwd met António Coronel “el gordo”.
4. António Coronel, had een zoon Enrique.

II Héctor Coronel “el gordo”, te Salvaterra de Miño, overleden voor 1617. Hij is gehuwd met Beatriz Álvarez, geboren te Salvaterra de Miño in 1549, overleden na 1617, dochter van Francisco Coronel “el viejo” en van Blanca Rodríguez.

1. Enrique Coronel, woonachtig te Pontevedra, gehuwd met Maria Núñez Dinís, dochter van dr. António Dinís en van Antónia Saraiva.
2. Francisca Coronel, geboren te Salvaterra de Miño ca. 1570. Zij is gehuwd [te Pontevedra] in 1588 met Juan Dinís, zoon van dr. António Dinis en van Antónia Saraiva.
3. San Juan Coronel, geboren te Salvaterra de Miño. Hij is gehuwd te Viana do Castelo op 11 december 1603 met Violante de Paz, dochter van Miguel Rodrigues de Acevedo en van Joana de Paz.
4. Catalina Coronel, veroordeeld door de inquisitie.
5. Duarte Coronel, verm. geboren 1570, woonachtig te Pontevedra, veroordeeld door de inquisitie in 1611.
6. verm. Francisco Coronel, uit Salvaterra de Miño, later te Vigo. Hij is gehuwd met Felipa Rodrigues.

Tak C

I Francisco Coronel “el viejo”, geboren te Salvaterra de Miño, later woonachtig te Tui. Hij is gehuwd met Blanca Rodríguez, dochter van Álvaro Rodríguez en van Catalina Rabela.

1. António Coronel, zie II-a
2. San Juan Coronel, zie II-b
3. Héctor Coronel, [“el mozo”], vertrokken naar Troviscoso in Portugal. Zijn schoonzoon was Jorge Fernandez, zoon van Jacome Fernandez en van Catalina Rabela.
4. Beatriz Álvarez, geboren te Salvaterra de Miño in 1549, gehuwd met Héctor Coronel “el gordo”.
5. Duarte Coronel, zie II-c
6. Álvaro Coronel, vermeld door zijn broer Duarte in diens testament.

II-a António Coronel, indien dezelfde als António Coronel “el gordo”, dan gehuwd met Genebra Mendes, dochter van António Rodrigues Coronel en van Isabel Dias.

1. Tomé de León Coronel, kanunnik te Tui, later woonachtig in Salvaterra de Miño.
2. Álvaro Coronel, te Salvaterra de Miño, gehuwd op 6 juni 1593 met Ana da Costa, gedoopt te Braga op 9 januari 1575, dochter van Jerónimo da Costa en van Genebra Nunes. Zij verkregen huwelijksdispensatie wegens verwantschap in de derde en vierde graad; Ana’s moeder Genebra Nunes was een dochter van António Dias Homem en Branca Rodrigues (Coronel).

II-b San Juan Coronel, regidor te Tui. Hij is gehuwd met Ana González.

1. Francisco Coronel, kanunnik te Tui.
2. Miguel Coronel, gehuwd met Margarita Vaz Mendez.
3. Tomé Coronel (Ocampo), te Tui, gehuwd met Antónia Saraiva. Hieruit vele nazaten Coronel Ocampo.
4. Jerónimo Coronel, gehuwd met Leonor Pereira, geboren in 1589.

II-c Duarte Coronel, regidor te Tui, testeerde te Baiona in 1593. Hij is gehuwd (1) met Violante Méndez. Hij is gehuwd (2) met Antónia Enríquez, dochter van Enrique Gómez.

1. (1) dr. Francisco Coronel, onder meer te Madrid en Rome. Hij is gehuwd met Ana Gómez, dochter van Enrique Gómez.
2. (2) Andrés (Duarte) Coronel.
3. Blanca Coronel.
4. Isabel Coronel.
5. Duarte (António) Coronel Enríquez, testeerde te Madrid in 1650. Hij is gehuwd met Isabel Enríquez (alias Gracia Senior), testeerde te Amsterdam in 1673.

Hiernaast vinden we onder andere:

Francisco Coronel, geboren te Salvaterra de Miño ca. 1540, zoon van II-a of II-b, gehuwd met Isabel Sánchez.

1. Francisco Coronel, woonachtig te Vigo. Hij is gehuwd met Maria Núñez de Vitoria, dochter van Pablo Núñez de Vitoria en van Isabel Thomas.
2. Magdalena Coronel, gehuwd met Jerónimo Saraiva, zoon van Pablo Núñez de Vitoria en van Isabel Thomas.

Francisco Coronel, vermoedelijk een kleinzoon van II-b, geboren te Salvaterra de Miño ca. 1560. Hij is gehuwd te Salvaterra de Miño in 1589 met Brisenda de Acosta, dochter van Diogo de Lisboa en van Antónia Saraiva.

Duarte Coronel, geboren te Salvaterra de Miño in 1576, woonachtig te Ribadavia. Hij is gehuwd met Ana de Mena, geboren te Ribadavia in 1587.

Francisco Coronel, geboren ca. 1540, waarschijnlijk zoon van II-a of II-b, woonachtig te Monforte de Lemos. Hij is gehuwd met Maria de León.

Enrique Coronel, geboren ca. 1570, vermoedelijk zoon van de voorgaande, woonachtig te Monforte de Lemos. Hij is gehuwd met Maria Gómez.

Uit het inquisitiedossier van Francisco de Acevedo valt ook een en ander te zeggen over de nakomelingen van Álvaro Rodríguez. Zoals in deze streek gedurende de zestiende eeuw gebruikelijk was werden familieleden regelmatig inclusief patroniem of familienaam vernoemd:

I. Álvaro Rodriguez, geboren ca. 1490, wooachtig te Salvaterra de Miño, zoon van Isaque de Castro, die nog volgens de joodse riten leefde en te Monção overleed. Hij is gehuwd met Catalina Rabela.

1. Rodrigo Álvarez, zie II
2. Blanca Rodríguez, gehuwd met Francisco Coronel "el viejo" (zie boven).
3. Beatriz Rabela, moeder van Antónia en Catalina.
4. Antónia Saraiva, gehuwd met Diego de Lisboa. Hieruit o.a. Manoel Soares Saraiva.
5. Andrés Álvarez, gehuwd met Isabel Álvarez. Hieruit Gonçalo, Francisco, António en twee dochters.

II. Rodrigo Álvarez, geboren ca. 1520, woonachtig te Salvaterra de Miño. Hij is gehuwd met Felipa Cardosa.

1. Blanca Álvarez Cardosa, gehuwd met Luis de Acevedo. Hieruit o.a. Francisco de Acevedo.
2. Francisco Coronel, gehuwd met Constanza de Acevedo, dochter van zijn zuster. Hieruit Luis en Rodrigo.
3. Catalina Rabela, gehuwd met Jacome Fernandez. Hieruit o.a. Jorge Fernandez, gehuwd met een dochter van Héctor Coronel “el mozo”. 
4. Beatriz Álvarez, gehuwd met Sebastian Rodríguez, zilversmid. Hieruit o.a. Baltasar Saraiva (ook: Baltasar Araujo Coronel, alias Abraham Senior).
5. Isabel Álvarez, gehuwd met António Rodríguez, broeder van Sebastian.

Wanneer we de stamreeks van Bivar volgen, zouden we Duarte Saraiva moeten identificeren met Duarte Coronel, de zoon van Héctor Coronel “el gordo” en Beatriz Álvarez. Deze woonde in 1611 echter in Pontevedra i.p.v. in Amsterdam, werd vervolgd door de inquisitie en is vermoedelijk dezelfde Duarte die veroordeeld werd tot de brandstapel.[20] Er zijn ook geen aanwijzingen dat hij naast Duarte zoons António en Manoel had. Het is hierom beter om Bivars stamreeks los te laten en op zoek te gaan naar andere mogelijkheden. Een belangrijk punt dat Bivar over het hoofd zag is dat onze Duarte en zijn broer(s) de Portugese naam Saraiva droegen en de namen Senior en Coronel pas hebben aangenomen toen zij in Amsterdam en Hamburg woonden. Zij zouden dus evengoed in vrouwelijke lijn van de familie Coronel kunnen afstammen, zoals Baltasar Saraiva, een zoon van Sebastian Rodriguez en Beatriz Álvarez, die zich later Araujo of Coronel noemde en bij terugkeer tot het jodendom de naam Abraham Senior aannam, naar de vermeende voorvader van zijn grootmoeder Felipa Cardosa. Omdat zowel Duarte, António en Manoel de naam Saraiva droegen, vermoed ik dat zij tot de familie Saraiva behoorden en deze naam niet via vernoeming in vrouwelijke lijn, zoals geregeld voorkwam in deze streek, verkregen hadden.

(vervolg: deel 2)

[1] Wolff, E., Wolff, F., 'Mistaken identities of signatories of the congregation Zur Israel, Recife', Studia Rosenthaliana, vol. XII (1978), p.91-107.

[2] SA Amsterdam: confessieboeken, inv.nr. 298, p.95 (13 juli 1629).

[3] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 5119 (António Saraiva Coronel).

[4] SA Amsterdam: ONA, inv.nr. 381A, f.253 (24 mei 1618).

[5] de Mello, J.A.G, Testamento do general Francisco Barreto de Menezes, A cartografia holandesa do Recife e A rendição dos holandeses no Recife (1654), Recife (2018).

[6] Clãs Brasilaícos: ‘O clã dos Saraiva(s)’.

[7] Bivar Guerra, L., ‘Les Coronel en Portugal’, onderzoek voor E. Krenz Senior (1976).

[8] 'Sangre novocristiana en Córdoba del Tucumán. El caso de los Tejada', Real Academia Matritense de Heráldica y Genealogía, Madrid (2016).

[9] Cédulas 44, f.20v, Zaragoza (25 november 1518), via: Fagel, R., De Hispano-Vlaamse wereld, Nijmegen (1996).

[10] Moreno Koch, Y., 'La judería y sinagogas de Segovia', in: Ruano, E.B. (ed.), Juderías y sinagogas de la Sefarad medieval (2003), p.393.

[11] Arquivo Histórico Provincial de Pontevedra, Limpezas de Sangue, leg. 36.2.

[12] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 12424 (Manuel Soares).

[13] Chuecas Saldías, I., ‘Testamentos de judaizantes hispano-portugueses (1587-1673)’ (2018).

[14] Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 1648, exp.3, proceso de fe de Francisco de Acevedo.

[15] Chuecas Saldías (2018).

[16] Vila, S., ‘Judíos, conversos e Inquisición en Tui’ (2013).

[17] Vila, S., 'La comunidad judeoconversa en el puerto de Baiona comercio y disidencia religiosa en los siglos XVI y XVII' (2018).

[18] Lopes Veiga, M.A., "A Inquisição e o Labirinto Marrano": Cultura, Poder e Repressão na Galiza (sécs. XVI e XVII) (2006).

[19] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Coimbra, proc. 9733 (Cristóvão Coronel).

[20] Zie ook: Juega Puig, J., Los Dinís, un linaje judeoconverso en la Pontevedra de los siglos XVI y XVII (2004).

 

Nieuwe etniciteitsschattingen

Om de zoveel tijd komen de genetische bedrijven met updates van hun etniciteitsschattigen, In sommige gevallen is er sprake van een aanzienlijke verbetering, in andere gevallen wordt het er niet beter op.

FamilyTreeDNA

Waar FamilyTreeDNA nog altijd heer en meester is wat betreft analyse van het Y-chromosoom en het mitochondrisch DNA, lopen zij nog wat achter wat betreft analyse van het autosomale DNA. Na jaren van MyOrigins 2.0 is FamilyTreeDNA begonnen met het uitrollen van versie 3.0. Ik had hier positieve verwachtingen over, in het bijzonder omdat zij een forse uitbreiding van hun genetische regio's én een chromosome painter aankondigden, waardoor het erop leek dat zij het meest nauwkeurig en transparant zouden worden in hun schattingen. De uitrol van 3.0 voor zover ik die heb kunnen zien valt echter tegen.

De precieze methode die zij gebruiken ken ik niet, maar hun uitkomst lijkt veel op wat verwacht kan worden bij een "oracle-based" analyse, een algoritme gebaseerd op genetische afstand. Hierbij wordt een genoom omgezet in een punt op een veel-dimensionale grafiek met bijbehorende coördinaten. Elke referentiegroep heeft ook zijn eigen coördinaten. Door middel van een berekening wordt een bepaalde mix van deze referentiegroepen bepaald waarvan de coördinaten zo dicht mogelijk bij die van de tester liggen. Eventueel worden aanvullende parameters toegevoegd om onwaarschijnlijke uitkomsten te vermijden (bijvoorbeeld: iemand met een Engelse vader en een Chinese moeder moet natuurlijk niet als "Centraal Aziaat" uit de test komen).

Voor mensen met een enkelvoudige afkomst is de oracle-based analyse vrij nauwkeurig: binnen Europa worden de resultaten dan ook steeds nauwkeuriger. Voor mensen met een gemengde afkomst, in het bijzonder met een afkomst uit verschillende werelddelen, lijkt de oracle-based methode zoals FamilyTreeDNA deze toepast, minder geschikt. Bij verschillende mensen heb ik gehoord en gezien dat hun (Oost-)Aziatische component zeer sterk wordt onderschat ten opzichte van de Europese componenten en bovendien in veel gevallen onterecht wordt ondergebracht in de component "Oost-India" i.p.v. een Zuid-Oost-Aziatische component. Redenen hiervoor zijn volgens mij de groei van het aantal referentiegroepen waardoor het aantal mogelijke uitkomsten veel groter is, de neiging van het algoritme om groepen te kiezen die dichter bij elkaar liggen dan die ver uit elkaar liggen, een sterke focus op Europa en het ontbreken van een gerichte analyse. Hiernaast vraag ik mij af waar de "Oost-India"-referentiegroep uit bestaat, die omliggende gebieden lijkt op te slokken. Oracle-based analyse kan zeer nauwkeurig zijn, zeker voor mensen met een gemengde achtergrond, wanneer gerichte analyse plaatsvindt, bijvoorbeeld met G25-coördinaten. Het bedrijf heeft echter niet de capaciteit om dit voor enkele miljoenen mensen te doen.

De oracle-based analyse blijkt ook wel uit het ontbreken van een chromosome-painter: een overzicht van de chromosomen waarop de etniciteiten zijn weergegeven. Indien zij dit wél hadden gedaan, hadden zij makkelijk moeten kunnen zien dat ik ongeveer 1/16 Joods-gerelateerd DNA heb: deze groep is immers zeer makkelijk waar te nemen vanwege de vele specifieke DNA-matches. Zij gaven mij echter, ondanks hun uitbreiding naar maar liefst vier joodse referentiegroepen, 6% van een willekeurige Zuidoost-Europese referentiegroep; in een random oracle-based analyse geeft dit namelijk een soortgelijke genetische afstand tot mijn coördinaten.

23andMe

Meer succes heb ik bij 23andMe. Hoewel dit bedrijf zich steeds meer richt op de medische genetica, waar meer toekomstperspectief in zit, is hun etniciteitsschatting voor mensen met een gemengde achtergrond naar mijn mening onovertroffen. Zij gebruiken een "segment-based" analyse. Dit betekent dat zij elk chromosoom stukje voor stukje aflopen om te zien welke referentiegroep het dichtste in de buurt komt. Het is ook mogelijk om segmentele analyse zelf te doen, mits men handig genoeg is. Bij de nieuwste schatting hebben zij "smoothing" toegepast. Wanneer de etniciteit van een bepaald segment niet zeker is, wordt er gekeken naar de etniciteit van direct naastliggende segmenten. Ik ben tevreden: naast een grotendeels Noordwest-Europese afkomst, waarbij zij zelfs Nederland aanmerken als meest waarschijnlijke plek van afkomst, schatten zij mij op zo'n 4,5% Indonesich(-achtig), 1,5% (Noord-)India en 5% Asjkenazisch. Hiermee zijn zij het enige bedrijf dat ál mijn etnische regio's nauwkeurig heeft kunnen bepalen met percentages die passen bij wat ik in de papieren stamboom vind.

Segment-based analyse heeft echter ook zijn limieten: hoe kleiner het segment, hoe ouder het is, en hoe wijdverbreider het is. Zo kom je al gauw bij middeleeuwse of nog oudere segmenten aan, die misschien rond de gehele Noordzee verspreid zijn. Hierdoor krijgen Nederlanders naast Continentaal Noordwest-Europees vrijwel altijd een percentage Brits of Scandinavisch. Het gebruik van smoothing is dan weer onhandig voor veel Amerikanen die uit een goed gehusseld Engels/Duits mengsel bestaan: door de smoothing kunnen zij ofwel heel Brits, ofwel heel Continentaal uit de schatting komen.

Welk bedrijf?

Voor mij persoonlijk is 23andMe van de "grote vier" momenteel het beste bedrijf wat betreft etniciteitsschatting. Wat tegen hen pleit, is dat zij mensen die op een oude chip getest hebben vaak niet updaten. FamilyTreeDNA is dan weer het beste voor het testen van het Y-chromosoom en het mt-DNA. MyHeritage is het beste voor Europeanen om DNA-matches te vinden. Met Ancestry heb ik geen ervaring: zij hebben een grote database, maar maken het moeilijk om te zien hoe je precies met elkaar matcht. LivingDNA begon veelbelovend in Europa, maar lijkt toch moeite te hebben met het veroveren van een plek op de markt. Hiernaast zijn er vele andere testbedrijven. Omdat zij hun naam echter nog niet gevestigd hebben, zou ik daar voorzichtig mee zijn. Ten slotte heb ik het idee dat het nog altijd beter is om zelf de analyse en interpretatie te doen van de "ruwe data" die zij mij leveren: het blijft maatwerk.

Genealogie: da Fonseca

Genealogie Da Fonseca

V.F. van der Heijden

Deze uit Portugal afkomstige familie heeft zich na enkele generaties in Guadalajara, Madrid en de omgeving van Bayonne in Amsterdam en Den Haag gevestigd.

I. Joseph López, uit Portugal, koopman te Guadalajara, overleden aldaar in 1645. Hij is gehuwd met Catalina de Peñalber, uit Guadalajara, overleden aldaar in 1637.

Hieruit:

1. Diego López da Fonseca, zie II
2. Felipe López da Fonseca, geboren te Guadalajara in 1605, woonachtig de Madrid, administrateur van de duizenden (millones). Hij is gehuwd in 1635 met Inés Montejano Galindo.
   Hij wordt soms ook wel als broer van António gezien.
3. Isabel da Fonseca, geboren te Guadalajara, woonachtig te Madrid, later te Portugal. Zij is gehuwd met Jerónimo Núñez, zijdekoopman.

II. Diego López da Fonseca, geboren te Guadalajara, later woonachtig te Madrid en Burgos, overleden te Madrid in 1645. Hij is gehuwd met Ana Duarte, geboren te Madrid, overleden te Burgos in 1637, dochter van António López de Duarte en van Jerónima de la Parra.

Hieruit:

1. António da Fonseca, zie III

III. António da Fonseca, geboren te Madrid in 1616, koopman, vervolgd door de Inquisitie, overleden in gevangenschap ca. 1668. Hij is gehuwd met Beatriz Maria de Salazar, (Rachel), geboren te Antequera in 1634, woonachtig te Bayonne ca. 1670, te Peyrehorade 1674, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim op 13 juli 1720, dochter van Diego Gómez de Salazar en van Leonor de Espinosa. Zij is gehuwd (2) te Bayonne met Lorenzo Gonzalez, (Abraham), overleden [te Peyrehorade] in 1689.

Hieruit:

1. Diego da Fonseca, zie IV
2. Ana da Fonseca, (Anita), geboren te Madrid in 1657, overleden [te Bayonne] voor 1694. Zij is gehuwd met haar oom Andrés de Salazar, (Jacob), geboren te Madrid in 1639, koopman, woonachtig te Italië ca. 1670, te Bayonne, Peyrehorade 1673, in gevangenschap te Castilië 1678, overleden te Bayonne in of voor 1680, zoon van Diego Gómez de Salazar en van Leonor de Espinosa.
3. Gabriel da Fonseca, geboren te Madrid in 1659.

IV. Diego da Fonseca, (Abraham da Fonseca y Salazar), geboren te Madrid in 1656, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim op 7 oktober 1708. Hij is gehuwd (1) met N.N. Hij is gehuwd (2) te 's-Gravenhage op 21 januari 1703 met Marianne del Sotto, (Mirjam), geboren in 1644, begraven op de Beth Haim op 15 juli 1709, weduwe van Jacob Delmonte en van Nicolas de Almanza.

Uit (1):

1. David da Fonseca, geboren ca. 1682, begraven te 's-Gravenhage op 27 december 1775. Hij is gehuwd te 's-Gravenhage op 10 mei 1711 met Esther de Borjas, geboren ca. 1688, begraven te 's-Gravenhage op 10 maart 1756. Kinderloos.
2. Isaac da Fonseca, zie V
3. verm. Rachel-Ribca da Fonseca, begraven te Bidache in 1689.
4. verm. Sara da Fonseca, begraven te Bidache in 1694.
5. Rachel da Fonseca, begraven op de Beth Haim op 24 maart 1766. Zij is gehuwd te 's-Gravenhage op 12 september 1701 met Sabetai Dias da Fonseca, begraven op de Beth Haim op 5 februari 1726.
6. Ribca da Fonseca, gehuwd te 's-Gravenhage op 21 april 1709 met David Uziel d'Avilar.

V. Isaac da Fonseca, geboren ca. 1684, begraven te 's-Gravenhage op 26 november 1749. Hij is gehuwd (1) te 's-Gravenhage op 2 maart 1710 met Sara de Borjas. Hij is gehuwd (2) te 's-Gravenhage op 20 juli 1721 met Sara Senior, geboren ca. 1691, begraven te 's-Gravenhage op 15 augustus 1757.

1. (uit 1) Aron de Isaac da Fonseca, zie VI-a
2. (uit 2) Abraham de Isaac da Fonseca, zie VI-b
3. David de Isaac da Fonseca, geboren ca. 1740, begraven te 's-Gravenhage op 8 februari 17875. Hij is gehuwd (1) te 's-Gravenhage op 25 juli 1756 met Sara da Silva, uit Hamburg, begraven te 's-Gravenhage op 20 augustus 1757. Hij is gehuwd (2) te 's-Gravenhage op 16 november 1757 met zijn nicht Judith de Sabetai Dias da Fonseca, geboren te Amsterdam in 1715, begraven te 's-Gravenhage op 25 juni 1773, weduwe van Daniel Dias Vasques. Kinderloos.

VI-a Aron de Isaac da Fonseca, geboren te 's-Gravenhage in 1718, overleden op St. Eustatius in 1742. Hij is gehuwd te Amsterdam op 13 mei 1735 met zijn nicht Esther de Sabetai Dias da Fonseca, geboren te Amsterdam in 1718, begraven op de Beth Haim op 20 juli 1760. Zij is gehuwd (2) te Amsterdam op 14 februari 1744 met Raphael Uziel Cardozo.

Hieruit:

1. kind, begraven op de Beth Haim op 12 februari 1737.
2. Isaac de Aron da Fonseca, geboren te Amsterdam op 3 juli 1737, jong overleden.
3. Sara de Aron da Fonseca.
4. Sabetai de Aron da Fonseca.
5. Isaac de Aron da Fonseca, geboren te Amsterdam op 25 februari 1742, overleden voor 1744.

VI-b Abraham de Isaac da Fonseca, geboren te Vianen, begraven te 's-Gravenhage op 30 december 1777. Hij is gehuwd (1) te 's-Gravenhage op 8 april 1742 met Miriam Nunes Alvares, begraven te 's-Gravenhage op 21 november 1746. Hij is gehuwd (2) te 's-Gravenhage op 13 november 1763 met Esther Campos, geboren te Amsterdam, begraven te 's-Gravenhage op 20 augustus 1801, dochter van Mordechai de Salomon Campos en van Rachel Crespo.

1. (uit 1): kind, begraven te 's-Gravenhage op 3 maart 1745.
2. (uit 2): kind, begraven te 's-Gravenhage op 21 augustus 1764.
3. Sara de Abraham da Fonseca, geboren te 's-Gravenhage in 1766, begraven op de Beth Haim op 30 augustus 1810. Zij is gehuwd te Amsterdam op 16 mei 1788 met Isaac de Samuel Levy Ximenes, geboren te Amsterdam in 1764, begraven op de Beth Haim op 18 november 1804.
4. Rachel de Abraham da Fonseca, geboren te 's-Gravenhage in 1767, overleden aldaar op 11 mei 1839, ongehuwd.
5. Ribca de Abraham da Fonseca, geboren te 's-Gravenhage in 1770, overleden te Amsterdam op 12 juni 1836, begraven op de Beth Haim. Zij is gehuwd te Amsterdam op 22 februari 1805 met Gerson de Jacob d'Ancona, geboren te Amsterdam in 1771, overleden te 's-Gravenhage op 5 februari 1846, zoon van Jacob d'Ancona en van Ribca Oheb.

Zie ook:

• De Salazar deel 1 en deel 2.
• Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 1648, exp.14, proceso de fe de Antonio de Fonseca.
• Nahon, G., Escamilla, M., 'Matines Juives à Bayonne au XVIIe siècle au filtre du Saint Office', in: Olschki, S., ed., Non solo verso Oriente, Studi sull'Ebraismo in onore di Pier Cesare Ioly Zorattini (Florence, 2014), p.295-343.
• Schreiber, M., Marranen in Madrid, 1600-1700 (2000).

Genealogie: de Salazar

Genealogie De Salazar

V.F. van der Heijden

I. Pedro Álvarez, geboren te Aldea del Obispo. Hij is gehuwd met Isabel Méndez, geboren te Aldea del Obispo. 

Hieruit:

1. Gonçalo Méndez, zie II
2. Diego Méndez, geboren te Aldea del Obispo, vertrokken naar Almeida, overleden voor 1609.
3. Maria Nunez, geboren te Aldea del Obispo, vertrokken naar Portugal, overleden voor 1659.

II. Gonçalo Méndez, geboren te Aldea del Obispo, koopman te Ciudad Rodrigo, vervolgens te Málaga, overleden aldaar ca. 1639. Hij is gehuwd met Leonor Gómez (de Salazar), geboren te Ciudad Rodrigo, later woonachtig te Madrid, Bayonne en Napels, overleden te Napels ca. 1657, dochter van Diego Gómez (de Salazar) en van Beatriz Gómez.

Hieruit:

1. Pedro Méndez (de Salazar), zie III-a
2. Diego Gómez de Salazar, zie III-b
3. Francisco Méndez de Salazar, zie III-c
4. Juan (Méndez), te Ciudad Rodrigo, jong overleden.
5. Beatriz (Méndez), te Ciudad Rodrigo, jong overleden.

III-a Pedro Méndez (de Salazar), (Moses), geboren te Ciudad Rodrigo, belastingpachter te Antequera, woonachtig te Italië, Bayonne, vervolgd door de Inquisitie, overleden te Bayonne. Hij is gehuwd met Catalina de Espinosa, geboren te Antequera, overleden aldaar, dochter van Pedro Gómez de Espinosa en van Beatriz Gómez de la Peña.

Hieruit:

1. Gabriel Gómez de Salazar, zie IV-a

IV-a Gabriel Gómez de Salazar, (Daniel Méndez), geboren te Antequera in 1633, belastingpachter te Granada, vervolgd door de Inquisitie, later belastingpachter van de hertog van Gramont te Bidache, overleden te Bidache in 1685, begraven aldaar. Hij is gehuwd met zijn nicht Isabel de Salazar, geboren te Madrid in 1641, woonachtig te Bayonne, Bidache, overleden na 1703, dochter van Diego Gómez de Salazar en van Leonor de Espinosa.

Hieruit:

1. Catalina de Salazar, geboren [te Madrid] in 1658, later woonachtig te Bayonne, Bordeaux en Bidache, misschien overleden aldaar op 1 april 1741, (begraven als Ribca Méndez de Salazar). Zij is gehuwd met Francisco Silva. Hieruit het geslacht Silva Salazar.

III-b Diego Gómez de Salazar, (Abraham), geboren te Ciudad Rodrigo in 1606, koopman en belastingpachter te Antequera, hoofdadministrateur van het monopolie op tabak in Castilië en León, woonachtig te Madrid, vervolgd door de Inquisitie, overleden te Bayonne in 1671. Hij is gehuwd te Antequera [ca. 1629] met Leonor de Espinosa, (Sara), geboren te Antequera, overleden te Peyrehorade in 1677.

Hieruit (naast enkele onbekende jong overleden kinderen):

Veel van zijn kinderen zijn opgepakt geweest of vervolgd door de Inquisitie.

1. Gonçalo de Salazar, geboren te Antequera in 1631, overleden te Madrid ca. 1637.
2. Pedro de Salazar, (Moses), geboren te Antequera in 1632, later woonachtig te Bayonne, overleden te Bidache op 20 september 1674, ongehuwd.
3. Beatriz Maria de Salazar, (Rachel), geboren te Antequera in 1634, woonachtig te Bayonne ca. 1670, te Peyrehorade 1674, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim op 13 juli 1720. Zij is gehuwd (1) met António da Fonseca, geboren te Madrid in 1616, koopman, vervolgd door de Inquisitie, overleden in gevangenschap ca. 1668, zoon van Diego López da Fonseca en van Ana Duarte. Zij is gehuwd (2) te Bayonne met Lorenzo Gonzales, (Abraham), overleden [te Peyrehorade] in 1689.
4. Leonor Margarita de Salazar, geboren te Madrid in 1637. Zij is gehuwd met Tomás de Aguilar Rendón, belastingpachter.
5. Andrés de Salazar, zie IV-b
6. Isabel de Salazar, geboren te Madrid in 1640, begraven aldaar in 1640/1.
7. Isabel de Salazar, zie IV-a
8. Ana Maria de Salazar, geboren te Madrid in 1644, later te Bayonne. Zij is gehuwd met Gaspar de Torres Paiba.
9. Catalina de Salazar, geboren te Madrid in 1645, later te Bayonne. Zij is gehuwd met Leonel Gómez de Ribeira.
10. António de Salazar, geboren te Madrid in 1648.
11. Maria de Salazar, geboren te Madrid in 1652.
12. Flora Rafaela de Salazar, geboren te Madrid in 1653.
13. Teresa de Salazar, (Judith), geboren te Madrid in 1655, overleden te Amsterdam, begraven aldaar op 24 november 1724. Zij is gehuwd met Louis Mendes da Costa, (Abraham, Henriques da Costa), begraven op de Beth Haim op 15 maart 1724.

IV-b Andrés de Salazar, (Jacob), geboren te Madrid in 1639, koopman, woonachtig te Italië ca. 1670, te Bayonne, Peyrehorade 1673, in gevangenschap te Castilië 1678, overleden te Bayonne in of voor 1680. Hij is gehuwd met zijn nicht Ana da Fonseca, geboren te Madrid in 1657, overleden [te Bayonne] voor 1694, dochter van António da Fonseca en van Beatriz Maria de Salazar.

Hieruit:

1. Sara de Jacob de Salazar, geboren te Bayonne in 1674, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim op 22 november 1738. Zij is gehuwd te Amsterdam op 29 december 1694 met Samuel de Josua Cohen Faro.
2. Abraham de Jacob de Salazar, geboren te Bidache in 1677, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim op 13 november 1732. Hij is gehuwd te Amsterdam op 1 december 1709 met Judith de Isaac Pretto Henriques. Kinderloos.

III-c Francisco Méndez de Salazar, geboren te Ciudad Rodrigo, koopman, woonachtig te Madrid en Málaga, vertrokken naar Italië. Hij is gehuwd met [Beatriz], dochter van Gracia Rodríguez (zuster van zijn moeder).

Hieruit:

1. Leonor Gómez, geboren ca. 1646.

Zie ook: 

• De Salazar deel 1 en deel 2.
• Archivo Histórico Nacional, 151, exp. 8, proceso de fe de Diego Gómez de Salazar.
• Nahon, G., Escamilla, M., 'Matines Juives à Bayonne au XVIIe siècle au filtre du Saint Office', in: Olschki, S., ed., Non solo verso Oriente, Studi sull'Ebraismo in onore di Pier Cesare Ioly Zorattini (Florence, 2014), p.295-343.
• Schreiber, M., Marranen in Madrid, 1600-1700 (2000).

De Salazar, deel 2

(vervolg van deel 1)

Diego Gómez de Salazar was niet de enige van zijn familie die voor de Inquisitie moest verschijnen. Zeker zes van zijn dochters en enkele schoonzoons ontkwamen hier ook niet aan. In 1667 werden zij geacht deel te nemen aan een autodafe te Toledo, een ritueel waarbij de beschuldigden onder andere deelnamen aan een mis, een openbare processie en hun strafeis hoorden. Opvallend is dat de deelnemers, waaronder ook Beatriz en haar man Antonio da Fonseca uitgebreid werden beschreven:

“Don António da Fonseca, geboortig van Madrid en ingezetene aldaar, vijftig jaar, goed en dun van postuur, met licht en donkerbruin haar, een lange, lichtbruine baard, blank van kleur, kleine ogen en een mager gezicht. Hij werd veroordeeld voor judaïsme en voor het bevorderen hiervan tot een straf met verdiensten, verzoening in forma, de hávito (een bepaald kledingstuk) en levenslange gevangenisstraf, confiscatie van goederen, en voor het bevorderen tot tweehonderd zweepslagen.

Doña Beatriz Maria de Salazar, zijn vrouw, ingezetene van Madrid, geboortig van Antequera, drieëndertig jaar, gemiddeld van postuur, blank van gezicht, met gemiddelde ogen en neus, zwart haar, werd veroordeeld voor judaïsme tot verzoening in forma, confiscatie van goederen, de hávito en onherroepelijke levenslange gevangenisstraf.”[1]

António overleefde zijn gevangenschap niet, maar Beatriz en het grootste deel van haar familie kregen het voordeel van de twijfel en kwamen toch vrij. De familie aarzelde geen moment, en vertrok in 1670 naar Bayonne, waar Beatriz’ oom Pedro Méndez de Salazar woonde. Zij voegden zich hier bij de groeiende Spaanse en Portugese Joodse gemeenschap. Hier overleed vader Diego, binnen de joodse gemeenschap bekend als Abraham, in 1671. De Inquisitie bleef hen echter in de gaten houden en nieuwe vervolgingen vonden geregeld plaats. Een deel van de familie vertrok naar de kleinere plaatsen rondom Bayonne, zoals Peyrehorade, waar Diego’s weduwe Leonor de Espinosa, nu Sara, in 1677 overleed en werd begraven, en het soevereine Bidache, waar Diego’s schoonzoon en neef Gabriel (later Daniel) de Salazar belastingpachter was geworden van de hertog van Gramont.

Beatriz en haar familie

Uit Beatriz’ huwelijk met António da Fonseca werden te Madrid drie kinderen geboren: Diego (1656), Ana (ook: Anita) (1657) en Gabriel (1659).[2] De bemoeienis van de Inquisitie had grote invloed op hun gezinsleven. Omstreeks 1660 schrijft António aan zijn vrouw dat zij sinds enkele jaren net begonnen te genieten, maar dat de huidige omstandigheden het beste van hun levens afnam en dat ze de kinderen in wanhoop achterlieten, die juist in hun leeftijd meer van hun ouders nodig hadden.[3] Nadat Beatriz ongeveer tien jaar later als weduwe met haar jonge kinderen in Bayonne was aangekomen, hertrouwde ze met Lourenço Gonçales, met wie ze zich in 1674 in Peyrehorade vestigde. In 1694 duikt zij op in Amsterdam, waar zij onder de naam Donha Beatriz Gonzalez de Salazar getuige is bij het huwelijk van haar kleindochter Sara de Salazar. Bij het huwelijk van Sara’s broer Abraham in 1709 noemde zij zich Rachel. Onder deze naam werd zij in 1720 begraven op de Beth Haim-begraafplaats. Dat zij zolang heeft gewacht met het in het openbaar overstappen op een joodse naam heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met haar angst om opnieuw met de Inquisitie te maken te krijgen.

Beatriz’ zoon Diego da Fonseca, later Abraham, was vermoedelijk de vader van Rachel-Ribca da Fonseca en Sara da Fonseca, die respectievelijk in 1689 en 1694 te Bidache werden begraven.[4] Vervolgens vestigde hij zich in Den Haag, waar zijn kinderen Rachel (tr. 1701 Sabbatai Dias de Fonseca), Ribca (tr. 1709 David Uziel d’Avilar), Isaac (tr. (1) 1710 Sara de Borjas, tr. (2) 1721 Sara Senior) en David (tr. 1711 Esther de Borjas) woonden. Hij werd op de Beth Haim-begraafplaats begraven. De Haagse tak da Fonseca bestond nog zeker tot in de negentiende eeuw.

De verwantschap tussen Beatriz en haar kleinkinderen Sara (geb. 1674 Bayonne) en Abraham (geb. 1677 Bidache) de Salazar, wier vader Jacob heette, vormt een interessante kwestie. Zij zijn géén kinderen van Beatriz’ oudste zoon Diego da Fonseca, die zich Abraham noemde. Ook kunnen zij géén kinderen zijn van Beatriz’ jongste zoon Gabriel, die pas vijftien jaar oud was ten tijde van Sara’s geboorte. Indien zij dit wel waren, moet er worden verklaard waarom zij de naam de Salazar dragen en in geen enkele bron voorkomen onder de naam da Fonseca. De tijd waarin familienamen zich snel afwisselden, zoals een eeuw eerder in Spanje gebruikelijk was, was al voorbij. Wel kwam het voor dat de naam van de moeder achter die van de vader werd geplaatst: zo komen de varianten da Fonseca Salazar, da Silva Salazar en Faro Salazar voor. De familienaam van de vader bleef echter leidend. Dat zij de familienaam van hun grootmoeder Beatriz overgenomen zouden kunnen hebben is in dit licht ook niet aannemelijk. Er blijft dus één mogelijkheid over: Sara en Abraham moeten kinderen zijn van Beatriz’ dochter Ana da Fonseca, die dan zeventien jaar oud was bij de geboorte van haar oudste kind, bij de Sefardische joden een acceptabele leeftijd om moeder te worden. Haar joodse voornaam is niet bekend. Een mogelijkheid is dat zij dicht bij haar christelijke naam bleef en voor Hana gekozen heeft. Sara de Salazar zou haar oudste dochter Hana Cohen Faro dus naar haar vernoemd kunnen hebben.

Jacob de Salazar

Dan rest ons nog de zoektocht naar de identiteit van Sara en Abrahams vader, Jacob de Salazar. Hij moet, gezien zijn familienaam, een nauwe verwant zijn geweest van Beatriz die was meegekomen naar Bayonne en de kleinere stadjes in de omgeving. In het proces van Beatriz’ zuster Teresa, ca. 1677, komt, evenals bij haar vader het geval was, een lijst voor van haar familieleden, waarin ook één Jacob de Salazar wordt vermeld:

"Don Andrés de Salaçar, alias Jacob de Salaçar, zoon van Diego Gómez de Salaçar, geboortig van Madrid. Hij is naar Italië gereisd, en kwam daarna naar Peyrehorade. (...) Hij heeft een gemiddeld postuur, een mager en hoekig gezicht, lang en steil zwart haar en heeft eeltknobbels op de voeten. Hij is gevangengenomen door de Santo Oficio van Castilië, het is onbekend in welke gevangenis."[5]

Aangezien er verder géén Jacob de Salazar opduikt – zijn broer Pedro noemt zich Moses, even als zijn oom Pedro Mendes, zijn neef en zwager Gabriel noemt zich Daniel en zijn andere broer Antonio is nergens meer te bekennen – moet het hier om de vader van Sara en Abraham de Salazar gaan. Ana da Fonseca was dus met haar oom, de broer van haar moeder Beatriz, gehuwd. Een huwelijk tussen oom en nicht kwam binnen de Sefardische gemeenschap wel vaker voor. Een eerdere beschrijving van haar broer gaf Teresa in 1675:

"Don Andrés de Salaçar, de zoon van Diego Gómez de Salaçar, heeft lang en steil bruin haar, is zesendertig jaar oud en van beroep koopman (...)."[6]

Andrés (Jacob) reisde na in Italië te zijn geweest, al zeker sinds 1673 naar verschillende plaatsen in Frankrijk, en woonde in 1676 nog in Peyrehorade.[7] Hoewel hij hierna nog enige tijd gevangen zat in Castilië, is hij hierna nog teruggekeerd naar Bayonne en omgeving, waar hij in of voor 1680 overleed. In dit jaar werd hij nog postuum vermeld bij een autodafe in Madrid.[8] Over zijn echtgenote Ana da Fonseca zijn verder geen gegevens bekend. Zij moet voor 1694 overleden zijn, vermoedelijk te Bayonne en omgeving, want zij ligt niet op de Beth Haim begraven. Hun kinderen Sara en Abraham kwamen tussen 1680 en 1694 met hun oom Diego da Fonseca en hun grootmoeder Beatriz de Salazar naar Nederland.

Noten

[1] Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 667, exp. 171-179, beschreven in: Nahon, G., Escamilla, M., 'Matines Juives à Bayonne au XVIIe siècle au filtre du Saint Office', in: Olschki, S., ed., Non solo verso Oriente, Studi sull'Ebraismo in onore di Pier Cesare Ioly Zorattini (Florence, 2014), p.295-343.

[2] Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 183, exp. 1, proceso de fe de Flora Rafaela de Salazar, beschreven in Nahon en Escamilla (2014).

[3] Project P.S. Post Scriptum: Postscriptum 5417.

[4] Nahon, G., 'Inscriptions funéraires hébraiques et juives à Bidache, Labastide-Clairence (Basses-Pyrénées) et Peyrehorade (Landes)', Revue des études juives, vol. 126, p.223-252.

[5] Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 183, exp. 4, scan 58.

[6] id., scan 5.

[7] Nahon en Escamilla (2014), p.338.

[8] id., p.312.

De Salazar, deel 1

In 1694 traden Samuel de Josua Cohen Faro en Sara de Jacob de Salazar in Amsterdam in het huwelijk, waarbij Sara, afkomstig uit Bayonne, werd bijgestaan door haar grootmoeder Beatris de Salazar. Sara’s ouders leefden op dat moment niet meer. Beatris was een dochter van de Spaans-Joodse magnaat Diego Gómez de Salazar, (later: Abraham), die grote rijkdommen bezat en onder meer de accijnzen op tabak uit Castilië en León beheerde. Diego behoorde tot de groep van de nieuwe christenen, de Spaanse en Portugese Joden die zich vanaf 1492 lieten dopen. Bekering tot het katholicisme was voor hen noodzakelijk om in Spanje te kunnen blijven; het alternatief was emigratie. De Spaanse Inquisitie hield de religieuze handel en wandel van de nieuwe christenen goed in de gaten. Ook Diego en veel van zijn familieleden ontkwamen niet aan een proces.

Het proces

Tussen 1659 en 1666 werd Diego’s zaak behandeld. Het Proceso de fe de Diego Gómez de Salazar is te vinden in het Archivo Histórico Nacional, Inquisición, 151, exp. 8. Het dossier beslaat maar liefst meer dan 900 bladzijden, waarbij vaak verschillende, elkaar soms overlappende, getuigenissen worden behandeld. Hiernaast vond de Inquisitie het van groot belang om de familie van de verdachte in kaart te brengen om zo meer bewijzen te verkrijgen over de joodse afkomst van de verdachte en om andere familieleden in de gaten te kunnen houden.

Op 20 augustus 1659 werd Diego's familie behandeld (f.223), waarvan ik hier – bij benadering – een vertaling geef:

“Hij zegt dat hij heet: Diego Gomez de Salaçar, geboortig van Ciudad Rodrigo, dat hij reeds tweeëntwintig jaar in Madrid woont, momenteel boekhouder van de financiën betreffende de zekerheid van de Koninklijke Renten en schatten is, alsook pachter van de Renten van het tabaksmonopolie in het gehele koninkrijk van Castilië en León en van de Alcabala van het zelfde [gebied] en de Duizenden van de stad Granada en elders van Zijne Majesteit. Dat hij drieënvijftig jaar oud is en op 11 mei van het afgelopen jaar is gearresteerd in Madrid en werd vastgezet in de gevangenis van het Hof van León waar de Inquisitie zetelt, en op 7 augustus werd binnengebracht in dit tribunaal door D. Sebastian (...), in een geheim gevang werd opgesloten.

Hij verklaart dat zijn genealogie als volgt is:

Ouders:

• Gonçalo Mendez, geboortig van Aldea del Obispo in de jurisdictie van Ciudad Rodrigo, in het koninkrijk van Portugal, koopman te Ciudad Rodrigo, waar hij naartoe was gegaan. Hierna vertrok hij naar Malaga, waar hij 20 jaar geleden overleed. Zijn echtgenote was:
• Leonor Gomez, geboortig van Ciudad Rodrigo, die ongeveer tien jaar geleden in de Calle de Hortaleza [te Madrid] leefde, ingeschreven (..) bij Mendez, haar zoon, broer van de confessant, verschenen in de lopende zaak van Po. Mendez, haar andere zoon, om enige interessante informatie te verzamelen, (..), en zij ging naar Pamplona om naar Frankrijk te vertrekken, volgens de berichten die de confessant heeft, is Pedro Mendes, haar zoon, in Bayonne of daar in de buurt, en het is bekend dat haar reis ook naar Bayonne in Frankrijk ging. De confessant weet het niet precies. Na enige pauze zegt hij dat ze hierna naar Italië ging. Twee jaar en twee maanden terug ontving hij van Alvarez de Toledo, een Portugees, burger van Ciudad Rodrigo, een goede bekende en vriend van de confessant, een bericht dat in Napels was geschreven, waarin werd verteld dat Leonor Gomez, moeder van de confessant, in Napels is overleden.

Grootouders van vaderskant:

• Pedro Alvarez, geboortig van Aldea del Obispo en ingezetene aldaar. Zijn beroep weet de confessant niet, evenmin als waar en wanneer hij overleden is.
• Isabel Mendez, geboren in dezelfde plaats, Aldea del Obispo, en overleden, onbekend waar en wanneer.

Grootouders van moederskant:

• Diego Gomez, ook Salaçar, geboortig van Ciudad Rodrigo. Zijn beroep weet de confessant niet. Wel weet hij dat hij hoofdzakelijk in Ciudad Rodrigo woonde en werkte en hier ongeveer zestig jaar geleden overleed. Confessant weet niet waar hij begraven is.
• Beatriz Gomez, geboortig van dezelfde stad, Ciudad Rodrigo, waar zij tot haar overlijden woonde. De confessant weet niet wanneer zij overleden is en waar zij begraven is.

Ooms en tantes van vaderskant:

• Diego Méndez, geboortig van Aldea del Obispo. Confessant heeft gehoord dat hij een zaak heeft gehad in Almeida in Portugal. Hij is meer dan vijftig jaar geleden gestorven. Verder heeft de confessant geen gegevens.
• Maria Nunez, geboortig van dezelfde plaats, Aldea del Obispo. Confessant weet dat zij naar Portugal is gegaan en overleden is. Over haar gezin heeft hij geen gegevens.

Er zijn geen gegevens over eventuele andere broers en zussen van de vader.

Ooms en tantes van moederszijde:

• Francisco Gomez de Salaçar, geboortig van Ciudad Rodrigo, boer (...). Hij is getrouwd, maar van zijn gezin weet de confessant niets. Hij is lang geleden overleden in deze stad en in de parochie De Espiritu Santo begraven.
• Joan Gomez de Salaçar, geboortig van Ciudad Rodrigo, vanwaar hij veertig jaar geleden vertrok naar Madrid en daarna naar Sevilla, waar hij bij sommige tabaksondernemingen betrokken was als administrateur. Confessant weet dat hij in Sevilla woont. Hij is getrouwd met Isabel Mendez, geboortig van Ciudad Rodrigo, overleden in Madrid, veertien of zestien jaar geleden, en is begraven bij de Agustinos Recoletos. Zij kregen één zoon Diego, die omstreeks zijn dertigste is overleden in Madrid, (...), en mogelijk ook bij de Agustinos Recoletos begraven is. (...). Confessant weet niet of hij getrouwd was en of hij kinderen had.
• Gracia Rodrigues, geboortig van Ciudad Rodrigo. Zij is getrouwd in Portugal met een Portugees, João Nunez. Confessant weet zijn beroep niet. Hij weet ook niet of zij nog in leven zijn of dat zij reeds gestorven zijn. Zij hadden meerdere kinderen, van wie hij niet alle namen kent (...). Één dochter heet Ana Rodrigues of Nunez. Zij woont in Madrid (...) en is weduwe van Manuel Gomez de Oria, die in de tabak werkte, en zij hebben twee kinderen, één van twaalf of veertien jaar die Francisco heet, en een andere wiens naam de confessant niet uit zijn hoofd kent.

Er zijn geen gegevens over eventuele andere broers of zussen van de moeder.

Broers en zussen:

• Pedro Mendez, geboortig van Ciudad Rodrigues, pachter van de duizenden te Antequera, waar hij al acht of tien jaar woont. Hij is getrouwd met Cathalina de Espinosa, dochter van Pedro Gomes de Espinosa en van Beatriz Gomes [de la Peña], zijn vrouw, ingezetenen van Antequera. Hij heeft meer dan twintig jaar bij de schatkist gewerkt, heeft vier of vijf jaar in Castilië doorgebracht, is toen naar Frankrijk gegaan, en daarna naar Italië, en is momenteel in deze gevangenis (...). Zijn vrouw Catalina de Espinosa is overleden in Antequera. Confessant weet niet waar zij begraven is. Zij hebben één zoon, die Gabriel de Salazar heet, hij is zesentwintig jaar oud. Hij is getrouwd met de dochter van de confessant, Isabel de Salaçar, en zit al zes maanden in deze gevangenis. Gabriel woonde in Granada waar hij de duizenden pachtte met de confessant (...). Zij hebben één dochter van ongeveer één jaar oud, die Catalina heet.
• Francisco Mendez de Salazar, geboortig van Ciudad Rodrigo, getrouwd met een dochter van Gracia Rodrigues, zuster van zijn moeder. Confessant denkt dat zij Beatriz heet. Zij woonden ongeveer tien jaar geleden in Malaga, waar hij koopman was, en vijf of zes jaar geleden in Madrid, en hij pachtte ook met zijn broer Pedro Mendez de duizenden van Antequera. Hij is met zijn vrouw naar Italië gegaan, de precieze bestemming is niet bekend. Zij hebben één dochter, die vermoedelijk Leonor Gomez heet en twaalf of veertien jaar oud is (...).
• Juan, op zijn twaalfde of veertiende overleden in Ciudad Rodrigo, begraven in de parochie de Espiritu Santo.
• Beatriz, geboortig van Ciudad Rodrigo, overleden toen zij één jaar oud was. (...).

Echtgenote en kinderen:

• De confessant is getrouwd met Leonor de Espinosa, geboortig van Antequera, dochter van Pedro Gomes de Espinosa en van Beatriz Gomez [de la Peña], en zij zijn ongeveer 30 jaar geleden in de parochie van San Sebastián [te Antequera] getrouwd (...).

Zij hebben elf kinderen die in leven zijn:

• Pedro de Salaçar, geboortig van Antequera, vijfentwintig jaar oud, ongehuwd, is opgegroeid bij de confessant. Hij heeft geen kinderen.
• Beatriz de Salaçar, geboortig van Antequera, vierentwintig jaar oud, gehuwd met Antonio de Fonseca, zoon van Diego Lopez, ingezetene van Burgos, woonachtig te Madrid in de Calle de la Baño. Zij hebben drie kinderen, Diego van drie jaar, Anita van twee jaar, en een derde kind van zes of acht [maanden]. Confessant weet de leeftijd niet uit zijn hoofd.
• Leonor de Salaçar, geboortig van Madrid, (..), tweeëntwintig jaar oud, gehuwd met Thomas de Aguilar Rendon, die de Renten van de Maestr. de las Indias pacht. Confessant weet niet waar Thomas vandaan komt, maar wel dat hij een zoon is van Gonzalo Falcon. (...). Zij wonen op de Calle del Prado in Madrid, en hebben nog geen kinderen.
• Isabel de Salaçar, geboortig van Madrid, achttien jaar oud, gehuwd met Gabriel Gomes de Salaçar, zoon van Pedro Mendez, broer van de confessant. Zij hebben één dochter Catalina, één jaar oud. (Zie verder boven).
• Andres de Salaçar, geboortig van Madrid, negentien of twintig jaar oud, ongehuwd, woonachtig in het huis van de confessant. Hij heeft nog geen kinderen.
• Ana de Salaçar, geboortig van Madrid, vijftien jaar oud, gehuwd met Gaspar de Torres [Paiba], Portugees, uit Lissabon, (...).
• Catalina de Salaçar, geboortig van Madrid, dertien of veertien jaar oud, (...).
• Antonio de Salaçar, geboortig van Madrid, tien of elf jaar oud, woonachtig bij de confessant.
• Maria de Salaçar, geboortig van Madrid, zeven jaar oud, eveneens woonachtig bij de confessant.
• Flora de Salaçar, geboortig van Madrid, vijf of zes jaar oud.
• Theresa de Salaçar, geboortig van Madrid, vier jaar oud, woonachtig bij haar moeder.
• Gonzalo de Salaçar, geboortig van Antequera, die het oudste kind was, overleden te Madrid toen hij zes jaar oud was, begraven bij de Agustinos Recoletos.
• Isabel de Salaçar, geboortig van Madrid, overleden toen zij één jaar oud was, begraven in de parochie van San Sebastián.
• Zij hadden acht of negen jong overleden kinderen (...).”

Na enige tijd opgesloten te hebben gezeten, weet Diego met een deel van zijn familie naar Bayonne te vertrekken. In deel (2) ga ik verder in op de periode in Bayonne en onderzoek ik de verwantschap tussen Beatris de Salazar en haar kleindochter Sara.

(vervolg: deel 2)

Genealogie: d'Aguilar

d’Aguilar te Amsterdam

 

V.F. van der Heijden

 

In Amsterdam leefden sinds ongeveer 1620 meerdere takken d’Aguilar, waarvan wordt aangenomen dat zij hun oorsprong in Bragança hebben. Van hieruit vestigden zij zich in Hamburg, Brazilië, Jamaica en Suriname.

 

De oudst bekende tak is die van Abraham d’Aguilar, wiens voorgeslacht in Bragança duidelijk te reconstrueren is. Zijn nakomelingen gebruikten de naam Rodrigues d’Aguilar, een verwijzing naar Abrahams nieuw-christelijke naam Martim Rodrigues. Abrahams echtgenote was Violante da Paz, een tante van Isaac de Castro Tartas, een bekend slachtoffer van de inquisitie. [1]

 

Hiernaast leefde in Amsterdam de tak van Isaac Israel d’Aguilar, wiens zoon Moses Raphael een bekende rabbijn was, o.a. in Nederlands-Brazilië. Uit de zeventiende eeuwse bronnen blijkt geen duidelijke verwantschap tussen de takken van Abraham en Isaac, hoewel dit wel vanaf halverwege de achttiende eeuw verondersteld is, n.a.v. de incorrecte identificatie van Isaac de Castro Tartas’ moeder als zus i.p.v. schoonzus van Abraham d’Aguilar door een notaris die de nalatenschap van Josiau Tartas onderzocht.

 

Een derde tak d’Aguilar, die vermoedelijk aan één van beide andere verwant is, leefde in Suriname.

 

Genealogie 1: Rodrigues d’Aguilar

 

I Gabriel Afonso, geboren te Bragança ca. 1500, schoenmaker, lakenkoopman te Lissabon. Hij is gehuwd met Clara Fernandes, geboren te Bragança ca. 1500.[2]

 

II Diogo Fernandes, (“o Velho”), geboren te Quintela de Lampaças/Bragança ca. 1521, schoenmaker te Bragança, overleden (brandstapel) te Coimbra op 27 juni 1593. Hij is gehuwd ca. 1550 met Isabel Rodrigues, geboren te Bragança ca. 1526, overleden (brandstape) te Coimbra op 27 juni 1593, dochter van Francisco Rodrigues (“o Castellano”) en van Maria Gonçalves.

 

III Baltasar Fernandes, geboren te Bragança ca. 1563, schoenmaker en koopman. Hij is gehuwd ca. 1590 met Isabel de Castro, geboren te Bragança ca. 1570, dochter van Luis de Castro en van Beatriz Nunes.

 

IV Abraham d’Aguilar, (nieuw-christelijke naam: Martim Rodrigues), geboren te Bragança ca. 1590, begraven op de Beth Haim op 6 juni 1653. Hij is gehuwd te Bragança op 20 februari 1616 met Violante da Paz, (alias Esther of Sara), dochter van Francisco Gonçalves en van Esperança Rodrigues.

Zij was een zuster van Isabel de Paz (alias Benvenida), moeder van Isaac de Castro Tartas.

Hieruit:

1.       Israel d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 5 maart 1621.

2.       Jacob d’Aguilar, zie V

3.       Rachel d’Aguilar, geboren te Hamburg, waarschijnlijk begraven op de Beth Haim op 12 februari 1691 (onder de naam do Vale). Zij is gehuwd (1) met Alvaro Dinis, (Albertus Dionis), wellicht dezelfde als Alvaro Dinis (alias Samuel Jachia) te Hamburg, weduwnaar van Beatriz de Milão. Zij is gehuwd (2) te Amsterdam 29 december 1650 met Abraham do Vale, begraven op de Beth Haim op 8 juni 1654.

 

V Jacob d’Aguilar, geboren te Glückstadt in 1623, leerling te Hamburg, [chacham in Brazilië volgens de Barrios; vermoedelijk slaat dit eerder op Moses Raphael], begraven op de Beth Haim op 28 juli 1695.

Hij is gehuwd te Amsterdam op 19 maart 1649 met Rachel Arias, geboren te Peyrehorade in 1628, begraven op de Beth Haim op 21 augustus 1695, dochter van Abraham Arias.

Hieruit:

1.       Isaac Haim de Jacob Rodrigues d’Aguilar, zie VI

2.       Jacob de Jacob d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 17 januari 1707.

 

VI Isaac Haim de Jacob Rodrigues d’Aguilar, (ook: Isaac Hisquiau), geboren [te Amsterdam] in 1652, begraven op de Beth Haim op 26 januari 1718. Hij is gehuwd te Amsterdam op 23 februari 1685 Debora de Isaac Phebos, geboren te Amsterdam in 1661, begraven op de Beth Haim op 30 september 1695, dochter van Isaac Phebos en van Sara Abarbanel.

1.       Abraham Raphael de Isaac Rodrigues d’Aguilar, zie VII

2.       kind, begraven op de Beth Haim op 25 oktober 1688.

3.       Joseph Haim de Isaac Rodrigues d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 1 mei 1708.

4.       Jacob Haim de Isaac Rodrigues d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 28 september 1710.

5.       Rachel de Isaac Rodrigues d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 27 mei 1712.

6.       Gracia de Isaac Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1694, begraven op de Beth Haim op 30 januari 1736. Zij is gehuwd te Amsterdam op 6 mei 1718 met Moses de Gerson Israel, geboren te Hamburg in 1696.

7.       Lea de Isaac Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1697. Zij is gehuwd te Amsterdam op 6 mei 1718 met Samuel de Moses Senior Coronel, geboren te Amsterdam in 1694, zoon van Moses de Isaac Senior Coronel en van Jaël de Aaron Musaphia.

8.       kind, begraven op de Beth Haim op 11 juni 1693.

9.       kind, begraven op de Beth Haim op 19 augustus 1693.

10.   kind, begraven op de Beth Haim op 27 september 1695.

 

VII Abraham Raphael de Isaac Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1687, woonachtig op Curaçao 1713, begraven op de Beth Haim op 10 juli 1748,  Hij is gehuwd te Amsterdam op 28 februari 1721 met Rachel de Benjamin Vaz Martins, begraven op de Beth Haim op 13 januari 1766, dochter van Benjamin de Abraham Vaz Martins en van Ribca Palacios.

Hieruit:

1.       Debora de Abraham Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1721, begraven op de Beth Haim op 4 januari 1807. Zij is gehuwd te Amsterdam op 13 september 1743 met Raphael Isaac de Jacob Abenhacar Ximenes, geboren te Amsterdam in 1718, begraven op de Beth Haim op 2 maart 1792.

2.       Isaac de Abraham Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1722, begraven op de Beth Haim op 6 augustus 1771. Hij is gehuwd te Amsterdam op 9 oktober 1744 met Debora de Jacob de Pas da Costa, geboren te Bayonne in 1728, begraven op de Beth Haim op 23 december 1764. Kinderloos.

3.       Jacob de Abraham Rodrigues d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1725, begraven op de Beth Haim op 17 juli 1797, ongehuwd.

4.       kind, begraven op de Beth Haim op 18 februari 1727.

5.       kind, begraven op de Beth Haim op 2 april 1736.

 

Genealogie 2: Isaac Israel d’Aguilar

 

I Isaac Israel d’Aguilar, (portugese naam: Francisco), [afkomstig uit Bragança], schatbewaarder van het Terra Santa-fonds van de Beth Israel-synagoge te Amsterdam 1620,[3] werkzaam bij de W.I.C. 1635 bij het vertalen van de “Portugese Catechismus” (onder de namen Isaac en Francisco),[4] vertrokken van Amsterdam naar Brazilië na 1638, teruggekeerd naar Amsterdam aan boord van de Zeelandia 1645,[5] alwaar hij vermoedelijk overleed als gevolg van de schipbreuk van dit schip.

Zijn kinderen:

1.       Aron d’Aguilar, zie II-a

2.       Moses Raphael d’Aguilar, zie II-b

3.       Hanna d’Aguilar, geboren ca. 1625, begraven op de Beth Haim op 17 januari 1665. Zij is gehuwd [in Brazilië] met Isaac Baruch, wellicht broeder van Ribca Baruch. Hij is gehuwd (2) met Esther Baruch Henriques.

a.       David Baruch d’Aguilar, geboren in 1659, begraven op de Beth Haim op 17 februari 1738. Hij is gehuwd te Amsterdam op 24 december 1682 met Esther de Isaac Baruch, geboren te Amsterdam in 1661, vermoedelijk dochter van Isaac Baruch en van Judith Arari.

4.       David d’Aguilar, zie II-c

 

II-a Aron d’Aguilar, geboren te [Amsterdam] ca. 1620,[6] woonachtig te Brazilië (Pernambuco) 1642-1654, begraven op de Beth Haim op 13 mei 1685. Hij is gehuwd [in Brazilië] met Ribca Baruch, begraven op de Beth Haim. Vermoedelijk zuster van Isaac Baruch (gehuwd met Hanna d’Aguilar).

1.       Isaac de Aron d’Aguilar, zie III-a

2.       David de Aron d'Aguilar, zie III-b

3.       Ribca de Aron d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1660, begraven op de Beth Haim op 28 februari 1721. Zij is gehuwd te Amsterdam op 13 juni 1681 met Aron de Jacob Querido, geboren te Amsterdam in 1660, makelaar, begraven op de Beth Haim op 24 april 1738, zoon van Jacob de Aron Querido en van Esther Nunes.

4.       Abraham de Aron d'Aguilar, zie III-c

5.       Rachel de Aron d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1667. Zij is gehuwd te Amsterdam op 27 oktober 1684 met Daniël de David Rodrigues, geboren te Amsterdam in 1663, chirurgijn, zoon van David Rodrigues en van Esther.

6.       Moses de Aron d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1672, begraven op de Beth Haim op 10 juli 1699. Hij is gehuwd in 1697 met Esther de Isaac da Costa, geboren te Amsterdam in 1672, dochter van Isaac da Costa en van Rachel Milano. Kinderloos.

7.       Daniël de Aron d’Aguilar, zie III-d

 

III-a Isaac de Aron d’Aguilar, geboren in Brazilië in 1654, makelaar, begraven op de Beth Haim op 10 maart 1724. Hij is gehuwd te Amsterdam op 17 januari 1676 met zijn nicht Rachel de Moses d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1659 (zie II-b).

Hieruit:

1.       Aron Haim de Isaac d’Aguilar, zie IVa

 

IV-a Aron Haim de Isaac d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1676, overleden in Jamaica op 13 november 1724, begraven te Port Royal (Jamaica). Hij is gehuwd te Amsterdam op 27 juni 1704 met Hana de Samuel Abarbanel de Sousa, geboren te Amsterdam in 1671, begraven te Port Royal (Jamaica) in 1733.

In Jamaica leefde ook een uit Londen afkomstige familie Aguilar.

Hieruit:

1.       Isaac d’Aguilar, overleden in Jamaica op 25 november 1724, begraven te Port Royal (Jamaica).

 

III-b David de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1659, koopman. Hij is gehuwd te Amsterdam op 12 februari 1683 met Rachel Franco Lagarto, geboren te Amsterdam in 1666, dochter van Jacob Franco Lagarto en van Esther.

Bij het huwelijk wordt Davids moeder Branca genoemd.

Hieruit:

1.       kind, begraven op de Beth Haim op 6 september 1690.

2.       kind, begraven op de Beth Haim op 19 december 1694.

3.       kind, begraven op de Beth Haim op 5 juni 1696.

4.       kind, begraven op de Beth Haim op 17 april 1697.

5.       zoon, begraven op de Beth Haim op 6 september 1699.

6.       zoon, begraven op de Beth Haim op 7 februari 1702.

7.       kind, begraven op de Beth Haim op 19 mei 1702.

8.       Joseph de David d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1704, vermoedelijk koopman te Bordeaux, begraven op de Beth Haim op 24 december 1744. Hij is gehuwd te Amsterdam op 23 maart 1730 met Rebecca Gomes da Costa, geboren te Lissabon in 1698. Waarschijnlijk kinderloos.

9.       kind, begraven op de Beth Haim op 13 april 1710.

 

III-c Abraham de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1666, begraven op de Beth Haim op 26 januari 1744. Hij is gehuwd (1) te Amsterdam op 29 juli 1690 met Ribca de Daniël Abendana Mendes, geboren te Hamburg in 1667, begraven op de Beth Haim op 1 juni 1704, dochter van Daniël Abendana Mendes en van Judith. Hij is gehuwd (2) te Amsterdam op 20 april 1714 met Rachel de Abraham da Costa, weduwe van Jacob Rodrigues Netto, geboren te Londen in 1681, begraven op de Beth Haim op 4 april 1759, dochter van Abraham de Salomon da Costa en van Sara de Samuel Uziel Cardozo.

Uit (1):

1.       Branca Hana de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1691, begraven op de Beth Haim op 1 september 1731. Zij is gehuwd te Amsterdam op 30 maart 1708 met haar neef Jacob de Aron Querido, geboren te Amsterdam in 1684, begraven op de Beth Haim op 7 februari 1746, zoon van Aron de Jacob Querido en van Ribca de Aron d’Aguilar.

2.       Aron de Abraham d’Aguilar, zie IV-b

3.       kind, begraven op de Beth Haim op 2 december 1694.

4.       kind, begraven op de Beth Haim op 14 november 1695.

5.       kind, begraven op de Beth Haim op 18 mei 1699.

6.       kind, begraven op de Beth Haim op 13 augustus 1700.

7.       dochter, begraven op de Beth Haim op 8 augustus 1701.

8.       Moses de Abraham d’Aguilar, zie IV-c

9.       kind, begraven op de Beth Haim op 22 februari 1707.

Uit (2):

10.   David de Abraham d’Aguilar, zie IV-d

11.   Rachel Sara de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1717, begraven op de Beth Haim op 22 februari 1799. Zij is gehuwd te Amsterdam op 6 maart 1739 met Jacob de Salomon da Gama, geboren te Amsterdam in 1714, begraven op de Beth Haim op 14 oktober 1792, zoon van Salomon da Gama en van Ribca Gabay Isidor.

Zij werd in 1738 door haar vader aan Abraham de los Rios del Sotto gekoppeld, waartegen zij protest had.[7]

 

IV-b Aron de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1693, begraven op de Beth Haim op 2 mei 1775. Hij is gehuwd (1) te Amsterdam op 20 april 1714 met Esther de Abraham da Costa, geboren te Amsterdam in 1693, begraven op de Beth Haim op 18 juli 1715, dochter van Abraham da Costa en van Sara Cardoso. Hij is gehuwd (2) te Amsterdam op 17 september 1722 met Esther de Juda Leon, geboren te Amsterdam in 1692, begraven op de Beth Haim op 8 februari 1729, dochter van Juda Leon en van Debora Belmonte. Hij is gehuwd (3) te Amsterdam op 27 februari 1733 met Sara de Moses Henriques, geboren te Amsterdam in 1709, begraven op de Beth Haim op 10 augustus 1770, dochter van Moses Henriques en van Sippora.

Uit (2):

1.       Abraham de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1723, begraven op de Beth Haim op 6 juli 1784. Hij is gehuwd te Amsterdam op 8 augustus 1749 met Rachel Henriques, geboren te Amterdam in 1723, begraven op de Beth Haim op 12 december 1800, dochter van Moses Henriques en van Sippora. Kinderloos.

Uit (3):

2.       kind, begraven op de Beth Haim op 25 oktober 1735.

3.       Hana Sippora de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1742, begraven op de Beth Haim op 6 maart 1814. Zij is gehuwd te Amsterdam op 19 maart 1762 met David de Abraham Haim de Meza, geboren te Amsterdam in 1737, begraven op de Beth Haim op 10 mei 1807, zoon van Abraham Haim de Jacob de Meza en van Rachel de Abraham Cohen de Lara.

4.       Moses de Aron d’Aguilar, zie V-a

5.       dochter, begraven op de Beth Haim op 27 maart 1749.

6.       kind, begraven op de Beth Haim op 11 april 1749.

 

V-a Moses de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1748, begraven op de Beth Haim op 11 oktober 1812. Hij is gehuwd te Amsterdam op 14 november 1777 met Ribca de Aron de Solas, geboren te Amsterdam in 1753, begraven op de Beth Haim op 14 februari 1823, dochter van Aron de Isaac de Solas en van Lea de David Pretto Henriques.

Hieruit:

1.       Lea de Moses d’Aguilar, geboren te Amsterdam op 8 juni 1780, begraven op de Beth Haim op 15 augustus 1828. Zij is gehuwd te Amsterdam op 6 augustus 1828 met Raphael de Isaac Palache, geboren te Amsterdam op 28 augustus 1774, begraven op de Beth Haim op 9 januari 1848, zoon van Isaac de Joseph Palache en van Sara de Isaac de Torres.

2.       kind, begraven op de Beth Haim op 22 juni 1783.

3.       kind, begraven op de Beth Haim op 7 juli 1783.

4.       Rachel de Moses d’Aguilar, geboren te Amsterdam op 30 augustus 1784, begraven op de Beth Haim op 4 maart 1827, ongehuwd.

5.       kind, begraven op de Beth Haim op 25 februari 1787.

 

IV-c Moses de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1703, overleden na 1748.

Hij is gehuwd te Amsterdam op 11 maart 1728 met Sara de Juda Leon, geboren te Amsterdam in 1702, dochter van Juda Leon en van Debora Belmonte.

Zij vertrokken o.a. ca. 1758 naar Paramaribo.[8]

Hieruit:

1.       Aron de Moses d’Aguilar, begraven te Paramaribo op 10 juni 1792.
Vertrokken met zijn broer Juda in 1752 naar Paramaribo.[9]

2.       Juda de Moses d'Aguilar, gevangen op Fort Zeelandia in 1754.[10] Hij is gehuwd in Suriname ca. 1750 met Ribca Bueno de Mesquita.

3.       kind, begraven op de Beth Haim op 17 januari 1741.

4.       kind, begraven op de Beth Haim op 3 maart 1748.

5.       Sabbetai de Moses d’Aguilar, begraven te Paramaribo op 7 november 1783.

6.       Isaac de Moses d’Aguilar.

7.       Esther de Moses d’Aguilar.

8.       Ribca de Moses d’Aguilar, gehuwd met Daniel Pascoal.

 

IV-d David de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1715, begraven op de Beth Haim op 8 juni 1758. Hij is gehuwd te Amsterdam op 5 februari 1745 Rachel de David Nunes Nabarro, geboren te Amsterdam in 1720, begraven op de Beth Haim in juni 1807, dochter van David de Isaac Nunes Nabarro en van Gracia de Isaac Mendes Coutinho (Gomez). Zij is gehuwd (2) met Joseph Hisquiau Benveniste.

Hieruit:

1.       kind, begraven op de Beth Haim op 26 juli 1748.

2.       Rachel de David d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1748, begraven op de Beth Haim op 13 april 1804. Zij is gehuwd te Amsterdam op 3 maart 1769 met Joseph de Isaac Cohen Belinfante, geboren te Amsterdam in 1739, begraven op de Beth Haim op 7 december 1804, zoon van Isaac de Joseph Cohen Belinfante en van Simha de Salomon Abendalac.

3.       Hana de David d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1753, begraven op de Beth Haim op 25 oktober 1778. Zij is gehuwd te Amsterdam op 18 april 1777 met Aron Haim de Moses Senior Coronel, geboren te Amsterdam/Londen in 1752, begraven op de Beth Haim op 26 april 1795, zoon van Moses de Isaac Senior Coronel en van Jael. Hij is gehuwd (2) met Ribca Rodrigues Nunes.

4.       kind, begraven op de Beth Haim op 30 maart 1755.

5.       kind, begraven op de Beth Haim op 5 februari 1756.

6.       kind, begraven op de Beth Haim op 17 augustus 1756.

 

III-d Daniël de Aron d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1673, begraven op de Beth Haim op 17 oktober 1746. Hij is gehuwd te Amsterdam op 4 december 1705 met zijn nicht Esther de Daniël Rodrigues, geboren te Amsterdam in 1684, begraven op de Beth Haim op 17 augustus 1772, dochter van Daniël de David Rodrigues en van Rachel de Aron d’Aguilar.

Hieruit:

1.       kind, begraven op de Beth Haim op 8 april 1708.

2.       Ribca de Daniël d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1718, begraven op de Beth Haim op 1 november 1772. Zij is gehuwd te Amsterdam op 1 september 1746 met Israel de Joseph Saruco, geboren te Hamburg in 1724, begraven op de Beth Haim op 15 juni 1794, zoon van Joseph de Israel Saruco.

3.       Jacob de Daniël d’Aguilar, zie IV-e

 

IV-e Jacob de Daniël d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1721, begraven op de Beth Haim op 7 april 1780,  Hij is gehuwd te Amsterdam op 2 september 1746 met Esther de Jacob Baruch, geboren te Amsterdam in 1718, begraven op de Beth Haim op 9 april 1780, dochter van Jacob Baruch.

Hieruit:

1.       Esther de Jacob d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1748, begraven op de Beth Haim op 27 februari 1771,  Zij is gehuwd te Amsterdam op 4 oktober 1768 met Joseph de Josua Sarfaty Pina, geboren te Amsterdam in 1740, begraven op de Beth Haim op 4 november 1783, zoon van Josua de Isaac Sarfaty Pina en van Esther de Samuel Cohen Faro. Hij is gehuwd (2) met Rachel de Abraham de Mattos.

2.       kind, begraven op de Beth Haim op 2 januari 1755.

 

II-b R. Moses Raphael d’Aguilar, (ook: Raphael), geboren te [Amsterdam] ca. 1621,[11] woonachtig te Brazilië (Pernambuco) 1642-1654, alwaar chazan en rabbijn, hoofd en leraar van de Talmud Torah te Amsterdam, leraar op de Ets Haim aldaar, begraven op de Beth Haim op 17 december 1679.[12]

Éénmaal is hij vermeld als Moses Raphael [de] Isaac.[13]

Hij is gehuwd [in Brazilië] met Esther Baruch Alvares, geboren te Bayonne ca. 1629,[14] wellicht gedoopt aldaar als Clara Luis in 1627, begraven op de Beth Haim op 12 april 1702, dochter van Bento Luis en van Violante Henriques.[15]

Haar identiteit blijkt uit het testament van haar broer David Baruch Alvares.[16]

Esther was als tante van de bruid getuige bij het huwelijk van Sara del Soto met Abraham del Rios in 1667. Het is nog onduidelijk hoe deze verwantschap liep.[17]

Hieruit:

1.       Isaac Haim de Moses Raphael d’Aguilar, zie III-e

2.       Ribca de Moses Raphael d'Aguilar, geboren in Brazilië in 1651. Zij is gehuwd te Amsterdam op 19 augustus 1667 met Isaac de Abraham de Castro, geboren te Cadiz in 1642.

Zij woonden in 1667 te Jamaica.

3.       Sara de Moses Raphael d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1654, begraven op de Beth Haim op 21 juni 1720. Zij is gehuwd te Amsterdam op 8 mei 1671 met Juda de Salomon Azulay, geboren te Amsterdam in 1652, koopman, begraven op de Beth Haim op 10 juli 1680, zoon van Salomon Azulay (alias Blaauw) en van Rachel.

4.       Rachel de Moses Raphael d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1659, begraven op de Beth Haim op 31 juli 1720. Zij is gehuwd te Amsterdam op 17 januari 1676 met haar neef Isaac de Aron d'Aguilar (zie III-a).

5.       Gracia de Moses Raphael d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1663, begraven op de Beth Haim op 20 oktober 1719. Zij is gehuwd te Amsterdam op 2 september 1678 met Joseph Franco Serrano, geboren te Amsterdam in 1652, rabbijn, begraven op de Beth Haim op 2 september 1695, begraven op de Beth Haim, waarschijnlijk kleinzoon van Antonio Mendes Trancoso (alias Joseph Franco) en Clara Serana (alias Judith Franco).

6.       Simcha de Moses Raphael d'Aguilar, geboren te Amsterdam in 1667. Zij is gehuwd te Amsterdam op 26 januari 1685 met haar neef Jacob Baruch Alvares, geboren te Amsterdam in 1657, koopman, zoon van Joseph Baruch Alvares en van Rachel.

Zij woonden in Jamaica.

7.       Judith de Moses Raphael d’Aguilar, woonachtig op Jamaica, gehuwd met haar neef Jacob Hisquiau Baruch Alvares, zoon van David Baruch Alvares en van Rachel de Narvaez.

8.       Abraham de Moses Raphael d'Aguilar, zie III-f

 

III-e Isaac Haim de Moses Raphael d’Aguilar, geboren te Brazilië in 1647, diamantslijper. Hij is gehuwd te Amsterdam op 25 maart 1672 met Esther Nunes de Paz, geboren te Cadiz in 1654, dochter van Abraham Nunes de Paz en van Lea.

Hieruit:

1.       Sarina de Isaac d’Aguilar, vermeld in het testament van haar vaders neef Abraham Baruch Alvares 1692/3.

2.       Moses Raphael de Isaac d’Aguilar, woonachtig op Jamaica 1734.[18]
Hij is vermeld in het testament van haar vaders neef Abraham Baruch Alvares 1692/3.

 

III-f Abraham de Moses Raphael d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1669, koopman, begraven op de Beth Haim op 16 september 1723. Hij is gehuwd te Amsterdam op 11 juni 1695 met zijn nicht Rachel de Juda Azulay, geboren te Amsterdam in 1671, begraven op de Beth Haim op 23 april 1710, dochter van Juda de Salomon Azulay en van Sara de Moses d’Aguilar.

Zijn nalatenschap werd in 1725 behandeld.[19]

Hieruit:

1.       Moses de Abraham d’Aguilar, overleden na 1725, waarschijnlijk ongehuwd.

2.       Sara de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1699, begraven op de Beth Haim op 19 juli 1771. Zij is gehuwd te Amsterdam op 13 augustus 1717 met Eliasib Nathanael Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1698, begraven op de Beth Haim op 19 mei 1778, zoon van Joseph Sarfaty en van Esther Foa.

3.       Esther de Abraham d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 19 juni 1701.

4.       Esther de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1702. Zij is gehuwd te Amsterdam op 3 augustus 1725 met Isaac Pereira Rodrigues.

5.       kind, begraven op de Beth Haim op 6 december 1708.

 

II-c David d’Aguilar, (Arent Scherenberg), geboren te [Amsterdam] ca. 1629,[20] boekhouder van Jacob del Sotto, begraven op de Beth Haim op 26 oktober 1673.[21]

David wordt enkele malen vermeld met het patroniem Isaac.[22]

Zijn executeurs testamentair in 1680 waren Aron d’Aguilar en Isaac Haim d’Aguilar.[23]

Als erfgenamen in 1683 werden vermeld: Hanna d’Aguilar (zijn natuurlijke dochter), Aron d’Aguilar (zijn broer), Esther d’Aguilar (weduwe van zijn broer Moses Raphael) en David Baruch d’Aguilar (zoon van zijn zuster Hanna).[24]

Hij had een buitenechtelijke relatie met Lea van der Velde, geboren te Rotterdam in 1645, later gehuwd met Nathan Swaab, weduwnaar van Rebecca Abrahams.

Hieruit:

1.       Hanna de David d’Aguilar, (Ganna), geboren te Amsterdam in 1667. Zij is gehuwd te Amsterdam op 26 februari 1683 met Marcus (Meijer) Moses Salomons, zoon van Moses Salomons.[25]

 

Genealogie 3: Suriname

 

I Abraham d’Aguilar, (d’Aquilar), stamvader van de Surinaamse tak.

Vermoedelijk dezelfde als Abraham Raphael d’Aguilar, gehuwd te Amsterdam in 1669 met Sara da Costa, dochter van Pedro da Costa.[26] Mogelijk was hij een zoon van Jacob Rodrigues d’Aguilar.

Zijn kinderen:

1.       Isaac Haim de Abraham d’Aguilar, zie II

2.       verm. Debora d'Aguilar, gehuwd in Suriname op 8 juli 1705 met Jacob Coronel Brandon.

 

II Isaac Haim de Abraham d’Aguilar, geboren in Suriname op 2 november 1683, begraven te Jodensavanne op 29 november 1761. Hij is gehuwd (1) met N.N., gehuwd (2) in Suriname in 1736 met Hanna Lopes Arrias.

Uit (1):

1.       Sara de Isaac Haim d'Aguilar, geboren in Suriname op 23 augustus 1717, overleden op de Jodensavanne. Zij is gehuwd (1) in Suriname op 26 november 1732 met David de Joseph Senior Coronel, geboren te Amsterdam, moher op de Jodensavanne (Suriname), overleden aldaar op 2 januari 1740, zoon van Joseph de David Senior Coronel en van Ribca Mendes Henriques. Zij is gehuwd (2) in Suriname ca. 1746 met Jacob Rodrigues Campos.

2.       Esther de Isaac Haim d'Aguilar, geboren in Suriname op 22 december 1720, verm. overleden te Paramaribo op 30 november 1794. Zij is gehuwd in Suriname ca. 1750 met Isaac de Pinto.

3.       verm. Rachel d'Aguilar, verm. gehuwd (1) in Suriname ca. 1735 met David Uziel d'Avilar. Zij is gehuwd (2) in Suriname ca. 1750 met Jacob de Pinto.

4.       Abraham de Isaac Haim d'Aguilar, zie III

5.       Debora de Isaac Haim d'Aguilar, geboren ca. 1734,[27] begraven te Jodensavanne op 30 maart 1780. Zij is gehuwd in Suriname op 31 mei 1758 met Josua Menachem de Isaac Arrias, begraven te Jodensavanne op 13 oktober 1794.

Uit (2):

6.       Hanna de Isaac Haim d'Aguilar, geboren in Suriname op 26 januari 1739.

7.       verm. Ribca d'Aguilar, begraven te Paramaribo op 17 maart 1800. Zij is gehuwd in Suriname op 12 maart 1760 met Abraham Jona, begraven te Paramaribo op 17 oktober 1802.

 

III Abraham de Isaac Haim d’Aguilar, geboren in Suriname op 30 november 1731. Hij is gehuwd in Suriname op 27 september 1758 met Ester de Mordechai Mendes Quiros, geboren in Suriname op 1 maart 1735, begraven te Jodensavanne op 8 december 1814, dochter van Mordechai Mendes Quiros en van Ribca Marques Cardozo.

Hieruit:

1.       Isaac de Abraham d'Aguilar, geboren in Suriname op 24 januari 1759, overleden aldaar op 29 november 1761.

2.       Hanna de Abraham d'Aguilar, geboren in Suriname op 24 februari 1760.

3.       Ribca de Abraham d'Aguilar, geboren in Suriname op 21 februari 1762, begraven te Jodensavanne op 21 januari 1790. Zij is gehuwd in Suriname  ca. 1780 met haar neef Isaac de Josua Menachem Arrias, geboren in Suriname op 12 oktober 1758, begraven op Jodensavanne op 15 januari 1790, zoon van Josua Menachem Arrias en van Debora de Isaac Haim d’Aguilar.

4.       verm. Esther d'Aguilar, begraven te Paramaribo op 4 oktober 1792. Zij is gehuwd in Suriname met Eliau Israel Pacheco, begraven te Paramaribo op 23 oktober 1815.

 

Nog niet te plaatsen:

·         Daniël d'Aguilar, begraven op de Beth Haim op 14 juli 1651.

·         Daniël d'Aguilar, begraven op de Beth Haim op 27 september 1656.

·         Ribca d'Aguilar, begraven op de Beth Haim op 10 januari 1665.

·         Salomon d'Aguilar, begraven op de Beth Haim op 7 september 1656.

·         Ribca d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 8 december 1735.

·         Rachel d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 30 april 1738.

·         Rachel d’Aguilar, begraven op de Beth Haim op 3 juni 1757.

---

[1] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 11550 (proces Isaac de Castro Tartas).

[2] Zie voor de eerste generaties o.a.: gw.geneanet.org/pcardenas voor een verzameling van gegevens uit inquisitieprocessen en inquisicao.info voor een database van inquisitieprocessen.

[3] SA Amsterdam: Archief van de Portugees-Israelitische gemeente, inv.nr. 10, f.25v (1620); ook: Emmanuel, I.S., ‘Seventeenth-Century Brazilian Jewry: A Critical Review’, American Jewish Archives Journal 14 (1962), p.32-68.

[4] Nationaal Archief: OWIC, inv.nr. 14 (3 september 1635).

[5] Nationaal Archief: OWIC, inv.nr. 63.

[6] SA Amsterdam: ONA, notaris Adriaen Lock (1 december 1654): Aron d’Aguilar, oud omtrent 34 jaar.

[7] SA Amsterdam: ONA, notaris Philip Zweerts, attestatie (22 juni 1739).

[8] Nationaal Archief: Sociëteit van Suriname, inv.nr. 204, scan 210, passagierslijst 1758.

[9] Nationaal Archief: Sociëteit van Suriname, inv.nr. 202, scan 149, passagierslijst (15 oktober 1752).

[10] Nationaal Archief: Sociëteit van Suriname, inv.nr. 146, scan 171 (28 augustus 1754).

[11] SA Amsterdam, ONA: notaris Adriaen Lock (16 februari 1657): Moses Raphael de Aguilar, oud omtrent 36 jaar.

[12] Zie o.a. Berger, S., Classical Oratory and the Sephardim of Amsterdam. Rabbi Aguilar's Tratado de la Retórica (1996).

[13] SA Amsterdam: ONA, notaris Hendrik Schaef (7 maart 1678).

[14] SA Amsterdam: ONA, notaris Adriaen Lock (13 januari 1666): Hester de Aguilar, oud omtrent 37 jaar.

[15] SA Amsterdam: ONA, notaris Pieter Padthuizen, akte 1557, testament Hester d’Aguilar (13 december 1701).

[16] Mirvis, S., 'The Alvares Family Patriarchs and the Place of Pre-1692 Port Royal in the Western Sephardic Diaspora', The American Jewish Archives Journal 67 (2015).

[17] Over de joden in Frankrijk, zie: Blamont. J., Le lion et le moucheron: Histoire des Marranes de Toulouse (2000).

[18] SA Amsterdam: ONA, notaris Benjamin Phaff, legaat van zijn nicht Rebecca de Castro (25 oktober 1734).

[19] SA Amsterdam: ONA, notaris Jan de Vicq, nalatenschap Abraham d'Aguilar (1725).

[20] SA Amsterdam, ONA: notaris Adriaen Lock (16 februari 1657): David de Aguilar, oud omtrent 28 jaar.

[21] SA Amsterdam: ONA, notaris Jacobus Snel, testament David d’Aguilar (20 oktober 1673).

[22] SA Amsterdam: ONA, notaris Adriaen Lock (2 augustus 1672).

[23] SA Amsterdam: ONA, notaris Dirk van der Groe (14 mei 1680).

[24] SA Amsterdam: ONA, notaris Dirk van der Groe (2 juni 1683).

[25] SA Amsterdam: ONA, notaris Dirk van der Groe, huwelijkse voorwaarden (5 juli 1682).

[26] SA Amsterdam: Dotar, inv.nr. 1144, f.132.

[27] Nationaal Archief: Sociëteit van Suriname, inv.nr. 145, scan.181 (11 december 1753); Debora d'Aguilar 19 jaar.