Genealogie: Sarfaty

Het geslacht Sarfaty

 

V.F. van der Heijden

herziene versie februari 2024[1]

 

De naam Sarfaty is afkomstig van het Hebreeuwse Tsarfat ‘Frankrijk’ en wordt door meerdere families gedragen. De familie in dit artikel is afkomstig uit Venetië en sinds de late zeventiende eeuw in Amsterdam en Londen te vinden.

 

In deze stamboom worden de schrijfwijzen Zarfatti (voor oudere takken) en Sarfaty gebruikt. Van oorsprong Hebreeuwse data zijn naar de christelijke jaartelling omgezet; de mogelijkheid bestaat dat sommige ondertrouw-/huwelijksdata en overlijdens-/begraafdata door elkaar gebruikt zijn.

 

Oorsprong

 

Reeds voor 1400 waren er Zarfatti’s te vinden in Noord-Italië. In de zestiende eeuw woonde er reeds een Joseph b. Samuel Zarfatti in Venetië. Een Mattatia Zarfatti was hoofd van de joodse academie van Padua in 1585/6, opgevolgd door Jacob Zarfatti in 1589, ’97 en ’99. Rabbijn Ben-Zion b. Raphael Zarfatti woonde in 1601 in Padua en overleed te Venetië in 1610.[2] Onze familie Sarfaty stamt af van Joseph Zarfatti, een destillateur van (kwik)metalen in Venetië. Mogelijk had hij dit beroep geleerd van de Levantijns-Joodse Nacaman Juda, die met hem samenwerkte en misschien tot zijn schoonfamilie behoorde. Generaties lang beoefenden de Zarfatti’s het beroep van chemist. Vanaf het einde van de zeventiende eeuw trokken leden van deze familie naar Amsterdam en Londen.

 

Genealogie

 

I Joseph Zarfatti, (Giuseppe), vermeld te Venetië vanaf zeker 1638, destillateur van (kwik)metalen (o.a. sublimaat, cinnaber), overleden na 1663. Hij is gehuwd met N.N., mogelijk een verwante van Nacaman Juda, een Levantijns-Joodse destillateur.

In tegenstelling tot wat Jütte schreef, moet geconcludeerd worden dat Joseph Zarfatti niet identiek was aan Nacaman Juda. Wel hebben zij samengewerkt. Nacaman Juda was afkomstig uit de Levant en vertegenwoordiger van de Levantijns-Joodse gemeenschap te Venetië. In 1630 kregen hij en zijn zoons toestemming om (kwik)metalen te destilleren.[3] In 1638 kregen Nacamans gezin en dat van Joseph Zarfatti toestemming om in hun bedrijf buiten de ghetto te wonen. Rond 1655 had Joseph Zarfatti de werkplaats van Nacaman overgenomen.[4] In 1679 stelde Nacamans weduwe Perna Lunis haar testament op, waarin ze vermogen aan haar zoons Salvator, Abraham, Lion, Vidal en Mattatia naliet. [5] Zij noemde daarin voor zover bekend géén dochter; of Josephs echtgenote een kind was van Nacaman uit een eerder huwelijk (hetgeen chronologisch waarschijnlijker is) of überhaupt aan Nacaman verwant was dient nog onderzocht te worden.

Hieruit:[6]

1.      Baruch Zarfatti, zie II-a

2.      Netanel Zarfatti, zie II-b

3.      Mattatia Zarfatti, zie II-c

 

II-a Baruch Zarfatti, geboren [te Venetië] ca. 1615, mogelijk woonachtig te Genua in 1662 met één zoon,[7] zeker woonachtig te Venetië 1663.

Het is mijn vermoeden dat hij – gezien de gebruikelijke vertaling van de ‘wereldlijke’ naam Benedictus als Baruch en beroepsmatige activiteiten – identiek is met Benedetto Zarfatti, destillateur van (kwik)metalen te Venetië ca. 1634-1664 en vervolgens fabrikant van kwiksublimaat te Finale (Modena), wellicht tevens producent van sublimaten en precipitaat te Triëste vanaf 1669 voor de duur van zes jaar[8] en betrokken bij de bouw van ovens ter scheiding van kwikzilver bij de kwikmijnen te Idrija 1668-1680,[9],[10] overleden tussen 1687 en 1689.[11],[12]

Deze Benedetto was de vader van:

1.      Abraham Zarfatti, mogelijk vermeld als vervaardiger van loodwit te Venetië vanaf 1662, nam met zijn broers het bedrijf van hun vader over tot de sluiting hiervan in 1704.

2.      Joseph Zarfatti, (Giuseppe).

3.      Salomon Zarfatti, waarschijnlijk dezelfde Salomon die door zijn neef Abraham de Mattatia Zarfatti te Genua is gelegateerd in 1712.

 

Als kleinzoon van Benedetto kan beschouwd worden:

 

Benedetto Sarfati, chemist te Venetië, overleden na 1768.

Nakomeling van Joseph Zarfatti.[13] Vermeld als neefje (nipote) van Abraham Zarfatti, die vervaardiger van loodwit te Venetië was.[14]

Zijn dochter:

1.      N.N. Sarfati, gehuwd voor 1768 met Isaac Muja, (Muggia), afkomstig uit Mira, chemist te Venetië.

 

Wellicht hoort eveneens het volgende gezin tot de nazaten van Benedetto; misschien was dit zelfs hetzelfde gezin als het voornoemde; ook de naam Bernard komt soms voor als wereldlijke vorm van Baruch:

 

Bernardo Vita Sarfati, uit Venetië, destillateur van (kwik)metalen, woonachtig te Napels in 1741.[15] Hij is gehuwd voor 1741 met Smeralda.

Hieruit:

1.      Rachele Sarfati, geboren voor 1741.

 

II-b Netanel Zarfatti, geboren [te Venetië] ca. 1620, woonachtig te Venetië 1663, destillateur van (kwik)metalen in de Toscane 1673,[16] chacham, overleden voor 1697.

Zijn kinderen:[17]

1.      Joseph de Netanel Sarfaty, zie III-a

2.      Josua de Netanel Sarfaty, zie III-b

3.      Ribca de Netanel Sarfaty, gehuwd te Londen op 30 januari 1697 met Moses de Joseph Abenhacar.
Zij waren de grootouders van Rachel de Benjamin Israel Sagache, echtgenote van Jacob de Jechiel Sarfaty (zie IV-c).

4.      vermoedelijk Mattatia Sarfaty, zie III-c

5.      mogelijk Miriam Sarfaty, te Reggio (Emilia), overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 26 november 1728. Zij is gehuwd met Jechiel Foa, uit Reggio (Emilia).

 

III-a Joseph de Netanel Sarfaty, geboren te Venetië ca. 1650, destillateur van (kwik)metalen te Venetië en Amsterdam, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 6 april 1702.

In 1703 werd de boedelinventaris van Joseph beschreven.[18]

Hij is gehuwd (1) te Venetië in 1672/3[19] met zijn nicht Miriam de Matattia Sarfaty, (Mariamme), te Venetië, overleden voor 1698. Hij is gehuwd (2) te Amsterdam op 7 juni 1698 met [zijn nicht] Ester de Jechiel Foa, geboren te Reggio (Emilia) in 1669, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 16 oktober 1750, dochter van Jechiel Foa en van Miriam Sarfaty.
In 1745 maakte Ester haar testament op.[20]

Uit (1):

1.      Netanel de Joseph Sarfaty, zie IV-a

2.      Esther de Joseph Sarfaty, vermeld 1703.

Uit (2):

3.      Eliasib Netanel de Joseph Sarfaty, zie IV-b

4.      Miriam de Joseph Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1700. Zij is gehuwd te Amsterdam op 9 juli 1717 met haar oom Nathan de Jechiel Foa, geboren te Guastalla (Reggio Emilia) ca. 1677, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 11 december 1744, zoon van Jechiel Foa en van Miriam Sarfaty.

 

IV-a Netanel de Joseph Sarfaty, geboren te Venetië in 1674, koopman te Amsterdam, vervolgens woonachtig te Londen na 1695, alwaar vermoedelijk overleden in of voor 1698.[21] Hij is gehuwd te Amsterdam op 11 november 1695[22] met Ribca de Abraham Belmonte, geboren te Amsterdam in 1674, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 31 mei 1752, dochter van Abraham de Isaac Belmonte en van Violante de Isaac Ergas.

Hieruit:

1.      kind Sarfaty, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 21 september 1696.

 

IV-b Eliasib Netanel de Joseph Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1698, koopman, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 19 mei 1778. Hij is gehuwd te Amsterdam op 13 augustus 1717 met Sara de Abraham d’Aguilar, geboren te Amsterdam in 1699, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 19 juli 1772, dochter van Abraham de Moses d’Aguilar en van Rachel de Juda Azulay.

Hieruit:

1.      Joseph de Eliasib Netanel Sarfaty, zie V-a

2.      Rachel de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1721, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 28 februari 1786. Zij is gehuwd te Amsterdam op 30 januari 1739 met David de Raphael Meldola, geboren te Livorno in 1714, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 20 maart 1800, zoon van Raphael de Eleazar Meldola en van Rachel de Abraham Meldola.

3.      Marianne de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1724, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 23 april 1799. Zij is gehuwd te Amsterdam op 7 mei 1756 met Abraham Albuquerque Pimentel, geboren te Portugal, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 12 maart 1783, weduwnaar van Sara de Moses Silveira de Mattos.

4.      Haim Nathan de Eliasib Netanel Sarfaty, zie V-b

5.      Hanna de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam op 20 februari 1740, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 25 oktober 1802, ongehuwd.

6.      Abigael Judith de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam op 22 juni 1742, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 9 juni 1786, ongehuwd.

 

V-a Joseph de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1719, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 26 september 1766. Hij is gehuwd te Amsterdam op 8 maart 1737 met zijn nicht Esther de Nathan Foa, geboren te Amsterdam in 1719, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 22 februari 1762, dochter van Nathan de Jechiel Foa en van Miriam de Joseph Sarfaty.

Hieruit:

1.      Eliasib de Joseph Sarfaty, geboren te Amsterdam op 4 april 1742, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 6 januari 1799, ongehuwd.

2.      Sara de Joseph Sarfaty, geboren te Amsterdam op 29 mei 1756, overleden aldaar op 25 juni 1817, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 26 juni 1817, ongehuwd.

 

V-b Haim Nathan de Eliasib Netanel Sarfaty, geboren te Amsterdam in 1737, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 23 maart 1789. Hij is gehuwd te Amsterdam op 20 februari 1778 met Hanna de Abraham Touro, geboren te Amsterdam in 1746, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 24 december 1829, dochter van Abraham de Moses Touro en van Sara Pereira.

Hieruit:

1.      Sara de Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 13 april 1779, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 7 oktober 1866. Zij is gehuwd te Amsterdam op 17 april 1801 met Raphaël de Isaac de Palacios, geboren te Amsterdam in 1764, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 8 augustus 1810, zoon van Isaac de Raphael Hisquiau de Palacios en van Sara Dias Brandao.

2.      Debora de Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 25 mei 1780, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 30 augustus 1813. Zij is gehuwd te Amsterdam op 29 mei 1801 met Salomon de Samuel Cohen Farro, geboren te Amsterdam op 24 mei 1775, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 26 maart 1855, zoon van Samuel de Josua Cohen Farro en van Ribca de David Meldola.

3.      Rachel de Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 2 augustus 1781, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 24 november 1808. Zij is gehuwd te Amsterdam op 29 juli 1803 met Josua de Salomon Senior Coronel, geboren te Amsterdam op 6 september 1772, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 20 januari 1804, zoon van Salomon de Josua Senior Coronel en van Gracia de Joseph Piza.

4.      kind, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 14 oktober 1782.

5.      Eljasib de Nathan Sarfaty, zie VI-a

6.      Angela de Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 10 april 1785, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 29 november 1846. Zij is gehuwd te Amsterdam op 16 augustus 1805 met Haim Benjamin de Abraham Cohen, geboren te Amsterdam op 9 oktober 1755, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 27 april 1809, zoon van Abraham de Haim Cohen en van Rachel de Jacob Lopes Arias.

7.      Mirjam de Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 20 september 1786, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 5 februari 1838. Zij is gehuwd (1) te Amsterdam op 8 december 1809 met Abraham de David Nunes Ribeiro, geboren te Amsterdam op 6 april 1775, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 27 februari 1818, zoon van David de Abraham Nunes Ribeiro en van Sara de Immanuel Semah Barrios. Zij is gehuwd (2) te Amsterdam op 3 december 1828 met Mordechai de Semaria Morpurgo, geboren te Amsterdam in 1792, venter, zoon van Semaria de Jacob Morpurgo en van Hana de Eliezer Norsa.

 

VI-a Eljasib de Nathan Sarfaty, (Elias), geboren te Amsterdam op 5 maart 1784, kramer, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 10 mei 1848. Hij is gehuwd (1) te Amsterdam op 9 juni 1809 met Judith de David Rodrigues Lopes, geboren te Amsterdam in 1777, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 16 maart 1825, dochter van David de Daniël Rodrigues Lopes en van Esther de Moses Rodrigues Lopes. Hij is gehuwd (2) te Amsterdam op 8 november 1826 (!) met Maria de la Chambre, (Hana Israel), gedoopt te Haarlem op 6 november 1786, overleden te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 8 mei 1844, dochter van IJff de la Chambre en van Stijntje de Kloet.

Uit (1):

1.      kind Sarfaty, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 6 februari 1810.

2.      kind Sarfaty, geboren te Amsterdam op 16 mei 1811, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 31 mei 1811

Uit (2):

3.      Hanna Sarfaty, geboren te Amsterdam op 18 juli 1816, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 20 oktober 1904. Zij is gehuwd te Amsterdam op 10 maart 1847 met Joseph Baruch Benavente, geboren te Amsterdam in 1794, kunstschilder, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 20 april 1866, zoon van Abraham Baruch Benavente en van Branca Jacob Cohen, weduwnaar van Grietje Graveur.

4.      Nathan Sarfaty, geboren te Amsterdam op 15 maart 1822, oliekopersknecht, koopman, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 19 april 1872. Hij is gehuwd te Edam op 11 april 1847 met Ribca Cohen Farro, geboren te Amsterdam in 1802, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 1 februari 1888, dochter van Josua de Samuel Cohen Farro en van Sara de David de Meza, weduwe van Levie Alexander de Vries. Kinderloos.

5.      Esther Sarfaty, geboren te Amsterdam op 27 april 1824. Zij is gehuwd te Amsterdam op 20 september 1848 met Alexander Levie de Vries, koopman, geboren te Edam, zoon van Levie Alexander de Vries en van Ribca Cohen Farro.

 

III-b Josua de Netanel Sarfati, geboren te Venetië, sublimaatmaker te Amsterdam 1682, vermeld als chemist te Londen vanaf ca. 1689, testeerde 29 december 1722,[23] begraven te Londen op 31 december 1722. Hij is gehuwd te Londen op 13 april 1699 met Judith de Joseph Franco Serrano, dochter van Joseph Franco Serrano en van Gracia de Moses Raphael d’Aguilar.

Hieruit:

1.      Jehiel Nathaniel de Josua Sarfaty, chemist te Londen 1718/9,[24] overleden na 29 december 1722.

2.      Samuel de Josua Sarfaty, overleden na 29 december 1722.

3.      zoon Sarfaty, begraven te Londen op 23 mei 1709.

 

III-c Mattatia Sarfaty, (Matthias), [geboren te Venetië], chemist te Londen, overleden aldaar op 9 maart 1718. Hij is gehuwd te Londen (Holy Trinity, Minories) op 30 augustus 1688 met Sarah Poole, nam het bedrijf van haar man over na diens overlijden; zij werd tweemaal bankroet verklaard,[25] overleden na 1742.

Op grond van vernoemingen en beroep zeer waarschijnlijk zoon van Netanel Zarfatti. Het gezin lijkt over te zijn gegaan tot het christendom.

Hieruit:[26]

1.      Netanel Sarfaty, (Nathaniel), geboren voor 1695, leerling-chemist bij zijn vader 1712.

2.      Hanna Sarfaty, geboren voor 1695.

3.      Miriam Sarfaty, geboren na 1695

4.      Rebecca Sarfaty, gedoopt te Aldersgate (St. Botolph) op 11 mei 1700.

 

II-c Mattatia Zarfatti, woonachtig te Venetië in 1663, producent van salpeterzuur aldaar 1667,[27] overleden voor 1707.

Zijn kinderen:

1.      Miriam de Mattatia Zarfatti, overleden voor 1698. Zij is gehuwd te Venetië in 1672/3 met haar neef Joseph de Netanel Sarfaty (zie III-a).

2.      Benedetto de Mattatia Zarfatti, woonachtig te Genua. Hij is gehuwd met Diamante de Ventura Laudi, (of Landi). Haar broers waren Emanuele, Moses en Ruben.[28]

3.      Abraham de Mattatia Zarfatti, zie III-d

 

III-d Abraham de Mattatia Zarfatti, geboren te Venetië, destillateur van (kwik)metalen te Genua vanaf 1683, overleden in of na 1712. Hij is gehuwd met Miriam.[29]

Abraham stelde in 1712 zijn testament op, waarin hij o.a. een legaat aan “zijn [volle] neef Salomon Sarfatti” gaf.[30]

Hieruit:

1.      Joseph de Abraham Zarfatti, (alias Giuseppe Negroni), te Genua, bekeerde zich tot het christendom.

2.      Jechiel de Abraham Zarfatti, zie IV-c

 

IV-c Jechiel de Abraham Zarfatti, te Genua. Hij is gehuwd met Simha de Raphael Penso, (alias Allegra), begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 1 september 1757.

Hieruit:

1.      Jacob de Jechiel Sarfaty, (Jacob jr.), geboren te Genua ca. 1703, koopman te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 28 september 1773. Hij is ondertrouwd (1) te Amsterdam op 2 februari 1741 met Rachel de Jacob Bassan, geboren te Amsterdam ca. 1706, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 6 oktober 1750, dochter van Jacob de Eleazar Bassan en van Hana Isaacs de Vriendt. Hij is ondertrouwd (2) te Amsterdam op 17 maart 1752 met Rachel de Benjamin Israel Sagache, geboren te Amsterdam ca. 1724, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 22 maart 1762, dochter van Benjamin de Abraham Israel Sagache en van Ester de Moses Abenhacar en kleindochter van Moses de Joseph Abenhacar en Ribca de Netanel Sarfaty (zie II-b). Voor zover bekend kinderloos.

2.      Jonathan Vita de Jechiel Sarfaty, zie V-c

 

V-c Jonathan Vita de Jechiel Sarfaty, geboren te Genua ca. 1711, koopman te Amsterdam, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 12 maart 1782. Hij is ondertrouwd te Amsterdam op 1 november 1748 met Sara de Jacob Machorro, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 15 februari 1782, dochter van Jacob de Eliau Machorro en van Ribca de Raphael Montezinos.

Hieruit:

1.      Jacob de Jonathan Sarfaty Machorro, zie VI-b

2.      kind Sarfaty, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 1 augustus 1764.

 

VI-b Jacob de Jonathan Sarfaty Machorro, geboren te Amsterdam ca. 1755, begraven te op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 13 oktober 1809. Hij is ondertrouwd te Amsterdam op 16 augustus 1787 met Abigael de Joseph Israel Mello, geboren te Amsterdam op 15 september 1769, begraven op de Beth Haim de Ouderkerk a/d Amstel op 4 april 1805, dochter van Joseph de Moses Israel Mello en van Rachel de Joseph Lopes Jessurun.

Hieruit:

1.      Jonathan de Jacob Sarfaty Machorro, geboren te Amsterdam op 25 oktober 1788, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 24 november 1817, ongehuwd.

2.      Joseph de Jacob Sarfaty Machorro, geboren te Amsterdam op 10 oktober 1791, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 13 juni 1800.

3.      Moses de Jacob Sarfaty Machorro, geboren te Amsterdam op 10 januari 1801, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 14 september 1803.

4.      Abraham de Jacob Sarfaty Machorro, geboren te Amsterdam op 11 juli 1804, begraven op de Beth Haim te Ouderkerk a/d Amstel op 26 juni 1806.

 

---

[1] Ik dank dhr. T. Tielen en in het bijzonder dhr. Henk voor het aandragen van vele nieuwe bronnen en inzichten.

[2] 'Notizie sulle famiglie ebree esistenti a Padova nel XVI secolo', Il Corriere Israelitico (1909).

[3] Jütte, D., Das Zeitalter des Geheimnisses. Juden, Christen und die Ökonomie des Geheimen (1400-1800) (2011).

[4] Ravid, B., ‘New light on the ghetti of Venice’, in: Simonsohn, S., Studies on the History

of the Jews un the Middle Ages and Renaissance Period (Tel Aviv University, 1993), p.149-176.

[5] Adelman, H.T., 'Law and love: The Jewish family in early modern Italy', Continuity and Change 16 (2001), p.283-303.

[6] Archivo di Stato di Venezia: Collegio, Risposte di dentro, filza 60 (13 maart 1663).

[7] Urbani, R., Zazzu, G.N., The Jews in Genoa (1999).

[8] von Srbik, H., Der staatliche Exporthandel Österreichs von Leopold I bis Maria Theresia: Untersuchungen zur Wirtschaftsgeschichte Österreichs im Zeitalter des Merkantilismus (Wenen 1907), p.111.

[9] Hitzinger, P., Das Quecksilber-Bergwerk Idria, von seinem Beginne bis zur Gegenwart (1860), p.34

[10] Atti del VI congresso internazionale di chimica applicata, vol. 2 (Rome, 1906), p.343

[11] Balboni, M.P., ‘Gli Ebrei del Finale del Cinquecento e nel Seicento’, Firenze: La Giuntina (2005), p.141-143.

[12] Breedijk J., Brand, T., ‘Mens en milieu blootgesteld aan zwavelzuur. Een Italiaanse rechtszaak uit 1690 en de Nederlandse vitrioolwetgeving rond de negentiende eeuw.’, Tijdschrift voor toegepaste Arbowetenschap 34 (2021).

[13] Panciera, W., ‘L'economia: imprenditoria, corporazioni, lavoro’ in: Presto, P., del Negro, P. (ed), Storia di Veniza, VIII: L'ultima fase della serenissima (1998), p.504, 514

[14] Berveglieri, R., Inventori Stranieri a Venezia (1474-1788); importazione di tecnologia e circolazione di tecnici artigiani inventori repertorio (Venetië 1995) p.106, 108, 109.

[15] Giura, V., ‘Gli ebrei e la ripresa economica del Regno di Napoli, 1740-1747’, International review of the history of banking, 14-15 (1977), p.1-96.

[16] Onder de naam “Nataniel Zalfaldi”.

[17] Huwelijken van zijn kinderen te Londen: Bevis Marks Records (dank aan T. Tielen).

[18] SA Amsterdam: ONA, not. P. Padthuizen, boedelinventaris Joseph Sarfati (14 november 1703).

[19] Ketubot (onvolledig), beschreven in: Lazar, H., 'Raffigurazioni di Gerusalemme in Ketubboth italiane', La Rassegna Mensile di Israel 46 (1980) p.354-362.

[20] SA Amsterdam: ONA, not. D van den Brink, testament Ester Foa (3 mei 1745).

[21] SA Amsterdam: ONA, not. P. Padthuizen (7 mei 1698).

[22] SA Amsterdam: ONA, not. D. van der Groe, huwelijkse voorwaarden (15 november 1695).

[23] National Archives: PROB 11/588/423, testament van Josuah Sarfati (29 december 1722).

[24] Upholders’ Company records.

[25] London Gazette, 7-11 februari 1726; 20-24 april 1742.

[26] Arnold, A.P., 'A list of Jews and their households in London', Miscellanies (Jewish Historical Society of England) 6 (1962), p.73-141.

[27] DeLancey, J.A.,  ‘'In the Streets Where They Sell Colors': Placing "vendecolori" in the urban fabric of early modern Venice’, Wallraf-Richartz-Jahrbuch 72 (2011), p.193-232.

[28] Urbani (1999).

[29] Id.

[30] Id., testament Abraham Zarfatti (17 maart 1712).