maandag 21 september 2020

Pardo en aanverwanten

Pardo en aanverwanten

 

V.F. van der Heijden

 

De Amsterdamse tak van het Portugees-Joodse geslacht Pardo vangt aan met rabbijn Joseph Pardo uit Salonica (Thessaloniki), die zich na een periode te Venetië in Amsterdam vestigde. Hier stichtte hij in 1597 de oudste Sefardische gemeente van Amsterdam Beth Jacob. De familie behoort tot de eerste Portugese Joden die zich in Londen, New York, Curaçao en Suriname vestigden.

 

Hoewel dit geslacht vrij bekend is, kan er met name over de verwantschappen in de zeventiende en achttiende eeuw meer gezegd worden.

 

1. Rachel Sanches, echtgenote van David Pardo

 

David Pardo, eveneens rabbijn en hakham van de Bet Yisrael gemeente en derde zoon van rabbijn Joseph Pardo, trouwde in 1619 met Rachel Sanches, geboren te Moura in Portugal in 1594/5, dochter van de Portugese koopman Francisco Sanches. Francisco vinden we vele malen terug in de notariële archieven van Amsterdam als Portugees koopman.[1] Francisco noemde zich Josiau en werd op de Beth Haim begraven in 1652.

 

Een belangrijke aanwijzing over Francisco’s familie vinden we in de rechtszaak van Hector Mendes Bravo uit 1617. Hector was met zijn moeder vertrokken uit Portugal naar Venetië, waar zij terugkeerden naar het jodendom. Hierna vestigden zij zich in Amsterdam. Hector keerde, al dan niet onder druk, terug naar Portugal waar hij zijn zonden bekende aan de inquisitie en namen opgaf van andere gedoopte christenen die in Venetië en Amsterdam deelnamen aan joodse religieuze diensten, waaronder “Francisco Sanches, afkomstig uit Moura met zijn echtgenote, en diens zwager João Nunes met zijn echtgenote”.[2] Francisco moet niet verward worden met een andere Francisco Sanches, alias David Salom, echtgenoot van Rachel Osorio.

 

In het archief van de inquisitie van Portugal vinden we de processtukken van Ana Martins, dochter van “onze” Francisco Sanches en Isabel Marques uit Moura, die vanwege joodse religieuze handelingen was opgepakt. Het proces liep van 1606 tot 1608.[3] In de stukken wordt Ana's hele familie beschreven. Zo wordt duidelijk dat haar grootouders van vaderszijde Pedro Sanches en Isabel Dias uit Moura zijn en dat een zuster van haar vader gehuwd was met João Nunes.[4] Het gaat hier dus om de familie van onze Francisco. In de stukken valt verder te lezen dat Francisco hertrouwd was met Leonor Rodrigues, waarmee hij drie kinderen had gekregen: Isabel Dias, geboren ca. 1594, Branca, geboren ca. 1598 en Gaspar, geboren ca. 1599.[5] Zij woonden in 1608 te Lissabon. Isabel Dias moet vanwege haar geboortejaar geïdentificeerd worden als onze Rachel Sanches. In 1608 kreeg zijzelf te maken met de inquisitie.[6] Haar moeder Leonor kwam hier in 1606 reeds mee in aanraking.[7] Ook in haar processtukken staat meer vermeld over haar familie: haar ouders waren Gaspar Rodrigues, kleermaker en boer, en Branca Rodrigues, beide uit Moura. Haar grootouders van vaderszijde waren João Rodrigues en Isabel Alvares. Haar grootouders van moederszijde waren Duarte Rodrigues en Isabel Gomes, overleden te Beja.[8] Leonor werd veroordeeld tot inbeslagneming van haar goederen en een gevangenisstraf. Op een gegeven moment wist zij hier echter aan te ontkomen en vertrok naar Frankrijk, waarna zij zich met Francisco in Amsterdam vestigde. Zij moet hier voor 1619 zijn overleden.

 

2. De echtgenote van Joseph de David Pardo

 

De echtgenote van Joseph Pardo, zoon van David en Rachel Sanches, is tot op heden onbekend gebleven. Soms wordt zij per abuis Sara Morteira, dochter van Saul Levi Morteira, genoemd. Dit is echter de vrouw van Josephs broer Josiau - hun gelijkenis in voornamen leidt nogal snel tot verwarring. Josephs echtgenote moet gezocht worden in Rotterdam, waar hij voorzanger werd van de Portugese gemeente. In de Collectie Blitz vinden we een begraafinschrijving van Rebecca Anna Pardo in 1652.[9] Het is aannemelijk dat dit Josephs echtgenote betreft. Het overlijdensjaar komt overeen met het geboortejaar van Josephs dochter Rachel. Rebecca lijkt dus in het kraambed overleden te zijn. Het is vooralsnog onbekend uit welke familie Rebecca stamt.

 

3. De neven David Pardo

 

Het voorkomen van twee neven met dezelfde voornaam is enigszins verwarrend. Allereerst is er David de Josiau Pardo, die naar Curaçao was vertrokken waar zijn vader vanaf 1674 rabbijn was. Zelf vertrok hij enige tijd later naar Suriname en werd daar rabbijn op de Jodensavanne, waar hij in 1717 overleed. Zijn neef David de Joseph Pardo, werd rond 1650 te Rotterdam geboren en vertrok naar Londen, waar zijn vader voorzanger was geworden. Hij was gehuwd met Esther Abenatar, dochter van Emanuel Abenatar Melo. Zij vertrokken later naar Suriname en zijn waarschijnlijk daar overleden. Uit een boedelscheiding tussen broers en zusters Abenatar (1743) blijkt dat zij de ouders waren van Joseph, Isaac, Rachel (gehuwd met Joseph Gomes), Josiau, Abraham, Saul en Ribca (weduwe van Samuel Abenatar) Pardo, waarvan de meeste in Suriname woonden.[10] Zoons Josiau en Saul zijn naar Davids oom en neef vernoemd. Een David Arminio Pardo, die met zijn vrouw Esther en zoon Joseph op de Beth Haim liggen, is i.t.t. wat ik eerder dacht waarschijnlijk een andere neef.

 

Overzicht

 

I. Joseph Pardo, geboren te Salonica (Thessaloniki) ca. 1565, koopman, rabbijn te Venetië voor 1589, hakham van de eerste Sefardische gemeente te Amsterdam Beth Jacob 1597, eerste lid van de Dotar 5375, begraven op de Beth Haim op 9 oktober 1619, Hij is gehuwd met Reina, begraven op de Beth Haim in 1631.

Hieruit voorzover bekend:

1.      Isaac de Joseph Pardo, geboren te Salonica, overleden te Skopje.

2.      Abraham de Joseph Pardo, geboren te Salonica, overleden te Jeruzalem.

3.      David de Joseph Pardo, zie II

 

II. David de Joseph Pardo, geboren te Salonica ca. 1588, hakham van de Beth Israel gemeente te Amsterdam, chazan van de Bikkur Holim, opvolger van zijn vader bij de Dotar, begraven op de Beth Haim op 15 maart 1657. Hij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 16 september 1619) met Rachel de Francisco Sanches, (Isabel Dias), geboren te Moura in 1594, begraven op de Beth Haim op 22 oktober 1627, dochter van Francisco Sanches (alias Josiau Sanches) en van Leonor Rodrigues.

Hieruit:

1.      kind Pardo, begraven op de Beth Haim op 18 februari 1622.

2.      Joseph de David Pardo, zie III-a

3.      Josiau de David Pardo, zie III-b

4.      Sara de David Pardo, geboren te Amsterdam ca. 1634. Zij is gehuwd te Amsterdam op 16 februari 1651 met Joseph de Salomon Salom, geboren te Amsterdam, koopman, weduwnaar van Hanna Ribeira.

a.      (o.a.). Hanna de Jacob Salom, woonachtig te Venetië 1668. Vermeld in de Dotar met Joseph Pardo als tweedegraads verwant.

5.      Ribca de David Pardo, begraven op de Beth Haim op 26 augustus 1695. gehuwd met Abraham Salom, rabbijn te Carpentras 1650-1660.

a.      (o.a.) Rachel de Abraham Salom, gehuwd met Immanuel Montel.

b.      Sara de Abraham Salom, geboren te Carpentras in 1653.
Vermeld in de Dotar 1664 met Joseph Pardo als tweedegraads verwant. Zij is gehuwd te Amsterdam op 8 februari 1669 met Isaac de Samuel Baruch Rosa.

c.      Benvenida de Abraham Salom, geboren te Carpentras in 1665. Zij is gehuwd te Amsterdam op 31 mei 1686 met Isaac Ledesma, uit Bayonne.

6.      mogelijk N.N. Pardo, gehuwd met N.N. Arminio.

a.      David Arminio Pardo, begraven op de Beth Haim op 15 april 1707. Hij is gehuwd met Esther, begraven op de Beth Haim op 12 maart 1711. Hieruit Joseph Arminio Pardo, begraven op de Beth Haim op 26 maart 1727, ongehuwd.

 

III-a Joseph de David Pardo, geboren te Amsterdam ca. 1623,[11] chazan te Rotterdam vanaf 1646, later te Londen, opvolger van zijn vader bij de Dotar 5417, begraven op de Beth Haim op 24 augustus 1677. Hij is vermoedelijk gehuwd met Rebecca Anna, begraven te Rotterdam in 1652.

Hieruit:

1.      Ester de Joseph Pardo, vermeld als dochter van Joseph in de Dotar.

2.      David de Joseph Pardo, zie IV-a

3.      Rachel de Joseph Pardo, geboren te Rotterdam ca. 1652, begraven op de Beth Haim op 8 februari 1699. Zij is gehuwd (ondertrouw Amsterdam op 10 november 1668) met Isaac de Emanuel Baruch, geboren te Venetië ca. 1642, diamantslijper, begraven op de Beth Haim op 18 november 1679. Hieruit het geslacht Baruch Pardo.

In 1654 kreeg Rebecca Heymansdr. te Rotterdam twee zoons; zij wees Joseph Pardo aan als de vader.[12]

 

IV-a David de Joseph Pardo, (David Pardo), geboren te Rotterdam ca. 1650, opvolger van zijn vader bij de Dotar 5438, rabbijn, later te Londen en Suriname, waarschijnlijk overleden aldaar. Hij is gehuwd te Amsterdam op 15 maart 1679 met Esther de Emanuel Abenatar, waarschijnlijk overleden in Suriname, dochter van Emanuel de David Abenatar Melo en van Ribca Luzena.

Hieruit:

1.      Joseph de David Pardo, opvolger van zijn vader bij de Dotar 5495, koopman te Paramaribo, plantage-eigenaar, later te Amsterdam, testeert aldaar 25 augustus 1749, begraven op de Beth Haim op 25 augustus 1755, ongehuwd.

2.      Immanuel de David Pardo, te Suriname, gehuwd met Rachel Messias-Mendes, overleden voor 1743 zonder wettige nakomelingen.

3.      Isaac de David Pardo, koopman te Paramaribo, plantage-eigenaar, later te Amsterdam, testeert aldaar 16 november 1744, begraven op de Beth Haim op 13 juli 1747, ongehuwd.

4.      Rachel de David Pardo, te Suriname. Zij is gehuwd met Joseph Gomes.

5.      Josiau de David Pardo, plantage-eigenaar in Suriname, overleden voor 1777, ongehuwd.

6.      Abraham de David Pardo, zie V-a

7.      Saul de David Pardo, plantage-eigenaar in Suriname, overleden voor 1777.

8.      Ribca de David Pardo, gehuwd met Samuel Abenatar, woonachtig te Londen.

 

V-a Abraham de David Pardo, geboren ca. 1700, plantage-eigenaar in Suriname, overleden aldaar ca. 1777. Hij is gehuwd in Suriname ca. 1743[13] met Hana de Abraham Franco Pacheco, geboren te Amsterdam ca. 1710, begraven op de Beth Haim op 15 april 1785, dochter van Abraham de Moses Franco Pacheco en van Sara de Abraham Henriques Julião.

Hieruit:

1.      David de Abraham Pardo, geboren in Suriname op 24 april 1746, jong overleden.

2.      Rachel Mirjam de Abraham Pardo, (Marianne), geboren in Suriname in 1749, begraven op de Beth Haim op 5 februari 1796. Zij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 8 juni 1770) met David de Jacob Jessurun, geboren te Amsterdam op 24 maart 1748, zoon van Jacob de Isaac Jessurun en van Sara de Abraham Rodrigues Dias.

3.      Josiau de Abraham Pardo, (Josias, Josua), geboren in Suriname, koopman aldaar, overleden te Paramaribo op 24 oktober 1780. Uit een relatie met de [slavin] Seba nageslacht in Suriname.

4.      David Haim de Abraham Pardo, zie VI-a

5.      Judith de Abraham Pardo, geboren in Suriname in 1754, begraven op de Beth Haim op 26 maart 1820. Zij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 21 september 1792) met Baruch de Abraham Lopes de Leão Laguna, geboren te Amsterdam ca. 1744, weduwnaar van Sara de Salomon Orobio Furtado, begraven op de Beth Haim op 28 januari 1820, zoon van Abragam de Daniel Lopes de Leão Laguna en van Eva Palache.

6.      Joseph de Abraham Pardo, geboren in Suriname op 26 juli 1758, jong overleden.

 

VI-a David Haim de Abraham Pardo, geboren te Suriname op 4 augustus 1754, plantage-eigenaar, woonachtig te Amsterdam, opvolger van zijn oom Joseph bij de Dotar 5539, begraven op de Beth Haim op 20 augustus 1801. Hij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 30 september 1774) met Dina de Aaron Uziel Cardozo, geboren te Amsterdam in 1755, begraven op de Beth Haim op 25 juni 1797, dochter van Aaron de Moses Uziel Cardozo en van Abigael de Daniel del Valhe.

Hieruit:

1.      Hana de David Haim Pardo, geboren te Amsterdam op 19 november 1775.

2.      Abigael de David Haim Pardo, geboren te Amsterdam op 21 februari 1777. Zij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 27 januari 1804) met David de Benjamin Spinoza Cattela, geboren te Amsterdam op 8 maart 1776, begraven op de Beth Haim op 13 maart 1839, zoon van Benjamin de David Spinoza Cattela en van Sara de Jacob de Chaves.

3.      Mariana de David Haim Pardo, (Mirjam), geboren te Amsterdam op 23 april 1779. Zij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 5 april 1805) met Josua de David Pereira Senator, geboren te Amsterdam op 9 januari 1782, zoon van David de Moses Pereira en van Hana de Josua Senator.

4.      Abraham de David Haim Pardo, geboren te Amsterdam op 2 april 1783, opvolger van zijn vader bij de Dotar 5566, overleden ca. 1810, ongehuwd.

5.      Aron de David Haim Pardo, zie VII-a

6.      Ribca de David Haim Pardo, geboren te Amsterdam op 30 mei 1786. Zij is gehuwd te Amsterdam op 24 juli 1816 met Salomon de Aron Cohen Belinfante, geboren te Amsterdam op 17 juni 1779, taalmeester, zoon van Aron de Salomon Cohen Belinfante en van Sara de Salomon Cohen Belinfante.

7.      Josua de David Haim Pardo, zie VII-b

8.      Daniel de David Haim Pardo, geboren te Amsterdam op 6 april 1789.

 

VII-a Aron de David Haim Pardo, (Pardo Cardozo), geboren te Amsterdam op 10 maart 1785, opvolger van zijn broer bij de Dotar 5570. Hij is gehuwd te Amsterdam op 20 juni 1813 met Marianne de Jacob de Tovar, (Miriam), geboren te Amsterdam op 11 januari 1788, begraven op de Beth Haim op 24 september 1863, dochter van Jacob de Abraham de Tovar en van Esperance de Eli Azuby.

Hieruit:

1.      Dina de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 29 april 1817, begraven op de Beth Haim op 5 april 1870, ongehuwd.

2.      David de Aron Pardo, zie VIII-a

 

VIII-a David de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 28 december 1818, commissionair, begraven op de Beth Haim op 7 maart 1869. Hij is gehuwd te Amsterdam op 6 juni 1861 met Ribca de Baruch Lopes de Leão Laguna, geboren te Amsterdam in 1829, dochter van Baruch Lopes de Leão Laguna en van Ribca de Tovar.

Hieruit:

1.      Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 24 februari 1863, begraven op de Beth Haim op 17 november 1889, ongehuwd.

2.      Bernard Pardo, (Baruch), geboren te Amsterdam op 26 mei 1864, overleden te Auschwitz op 26 februari 1943, ongehuwd.

3.      Eduard Abraham Pardo, zie IX-a

4.      Marianne Pardo, (Mirjam), geboren te Amsterdam op 15 oktober 1867, overleden te Theresienstadt op 9 mei 1944, ongehuwd.

 

IX-a Eduard Abraham Pardo, geboren te Amsterdam op 2 november 1865, commissionair in effecten, overleden aldaar op 30 juli 1909. Hij is gehuwd te Rotterdam op 5 september 1901 met Marianne Selly Oppenheim, geboren te Rotterdam op 22 januari 1878, overleden te Hilversum op 31 oktober 1936, dochter van Tobie Ezechiel Oppenheim en van Rachel Bueno de Mesquita.

Hieruit:

1.      Carla Pardo, geboren te Amsterdam op 7 juni 1902, verpleegster. Zij is gehuwd te Hilversum op 19 september 1931 met Hugo van Straaten, geboren te Amsterdam in 1902, zoon van Simon van Straaten en van Rosette Colaço Osorio

 

VII-b Josua de David Haim Pardo, (Josiau), geboren te Amsterdam op 2 januari 1788, commissionair. Hij is gehuwd te Amsterdam op 3 september 1817 met Pinnie Levie Reens, geboren te Amsterdam in 1787, overleden te Amersfoort op 20 juni 1866, dochter van Levie Barend Reens en van Mariana Heiman Drukker.

Hieruit:

1.      Dina Pardo, geboren te Amsterdam op 8 april 1819, begraven op de Beth Haim op 1 oktober 1843, ongehuwd.

2.      David Josias Pardo, geboren te Amsterdam op 5 december 1820,

3.      Louis Pardo, geboren te Amsterdam in 1826, reiziger, begraven op de Beth Haim op 16 maart 1894. Hij is gehuwd te Amsterdam op 27 april 1870 met Rachel Bueno de Mesquita, geboren te Maarssen in 1819, dochter van Abraham Bueno de Mesquita en van Rosa Fano. Kinderloos.

 

III-b Josiau de David Pardo, geboren te Amsterdam ca. 1626, hakham te Rotterdam 1646, rabbijn te Curaçao 1674, te Jamaica 1683, overleden te Port Royal (Jamaica) op 27 augustus 1684. Hij is gehuwd met Sara de Saul Levi Morteira, geboren te Amsterdam, dochter van Saul Levi Morteira en van Esther Soares.

Hieruit:

1.      Abigael de Josiau Pardo.

2.      Esther de Josiau Pardo.

3.      David de Josiau Pardo, geboren te Rotterdam, woonachtig te Curaçao, rabbijn in Suriname op de Jodensavanne, overleden aldaar in 1717.
Hij had géén wettig nageslacht. Abraham de David Pardo, waaruit onder meer een Surinaamse tak voortkomt is niet zijn kleinzoon zoals weleens gesuggereerd, maar de zoon van zijn neef.

4.      Joseph de Josiau Pardo.

5.      Saul de Josiau Pardo, zie IV-b

 

IV-b Saul de Josiau Pardo, (Brown), geboren te Rotterdam, woonachtig te New York vanaf 1685, eerste chazan van de Portugese gemeente aldaar, overleden te Curaçao op 17 april 1702. Hij is gehuwd met Esther, (Esther Brown), overleden te New York in 1708.

Hieruit:

1.      Abigael de Saul Pardo, geboren te New York, overleden te Curaçao op 20 november 1742. Zij is gehuwd met Samuel Hisquiau de Benjamin de Casseres, geboren te New York, overleden te Curaçao op 16 april 1760.

2.      Sara de Saul Pardo, overleden te New York op 29 mei 1690.

3.      Josiau de Saul Pardo, zie V-b

4.      Sara Haim de Saul Pardo, overleden te Curaçao op 27 juli 1723.

5.      Simha de Saul Pardo, geboren te New York, overleden te Curaçao op 5 januari 1768. Zij is gehuwd met Samuel de Isaac Idanha de Casseres.

6.      Joseph de Saul Pardo, overleden te New York op 8 april 1690.

7.      Hanna de Saul Pardo, te New York 1708.

 

V-b Josiau de Saul Pardo, (Brown), geboren te New York op 22 september 1694, overleden te Curaçao op 22 mei 1755. Hij is gehuwd (1) met Sarah, overleden te New York op 1 december 1726. Hij is gehuwd (2) op 4 december 1731 met Esther de Jacob Israel Monsanto, overleden te Curaçao in 1780.

Uit (1):

1.      Isaac de Josiau Pardo, zie VI-b

Uit (2):

2.      Saul de Josiau Pardo, zie VI-c

 

VI-b Isaac de Josiau Pardo, te Curaçao, begraven op de Beth Haim op 21 juli 1785. Hij is gehuwd te Curaçao op 1 mei 1749 met Abigael de David Vaz Faro, overleden te Curaçao op 15 oktober 1782, dochter van David de Israel Vaz Faro en van Rachel Carvalho.

Hieruit:

1.      David de Isaac Pardo, zie VII-c

2.      Mordechai de Isaac Pardo, zie VII-d

3.      Moses de Isaac Pardo, zie VII-e

4.      Aron de Isaac Pardo, zie VII-f

5.      Saul de Isaac Pardo, geboren te Curaçao in 1759. Hij is gehuwd (1) te Amsterdam (ondertrouw 5 december 1783) met Hana de David Israel Ricardo, geboren te Amsterdam op 9 juli 1763, begraven aldaar op 14 april 1785, dochter van David de Joseph Israel Ricardo en van Batseba de Mordechai Semach Aboab. Hij is gehuwd (2) te Amsterdam (ondertrouw 13 december 1787) met Rachel de David Israel Ricardo, geboren te Amsterdam op 16 juli 1764, zuster van zijn eerste echtgenote.

 

VII-c David de Isaac Pardo, te Curaçao. Hij is gehuwd te Curaçao op 25 juni 1777 met Sara Lopes de Paz.

Hieruit:

1.      Abigael de David Pardo, geboren te Curaçao in 1777. Zij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 15 mei 1795) met Salomon de Isaac Guttieres, geboren te Amsterdam in 1776, zoon van Isaac de Salomon Guttieres.

2.      Isaac de David Pardo, zie VIII-b

 

VIII-b Isaac de David Pardo, geboren te Curaçao in 1779. Hij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 23 augustus 1799) met Esther de Samuel Lopes Salzedo, geboren te Amsterdam in 1751, dochter van Samuel de Isaac Lopes Salzedo en van Sippora de Isaac Mendes Penha.

Hieruit:

1.      David de Isaac Pardo, geboren te Amsterdam op 26 augustus 1800.

2.      David de Isaac Pardo, geboren te Amsterdam op 11 maart 1802.

3.      David Raphael de Isaac Pardo, geboren te Amsterdam op 28 oktober 1803.

4.      Raphael de Isaac Pardo, zie IX-b

5.      Mordechai de Isaac Pardo, geboren te Amsterdam op 20 september 1808.

 

IX-b Raphael de Isaac Pardo, geboren te Amsterdam op 25 juni 1807, commissionair. Hij is gehuwd te Amsterdam op 9 december 1847 met Rachel de Jacob Gabaij, geboren te Amsterdam in 1820, dochter van Jacob Gabaij en van Roza Melhado.

Hieruit:

1.      Isaac de Raphael Pardo, geboren te Amsterdam in 1850, koopman. Hij is gehuwd te Amsterdam op 27 mei 1870 met Sara de Samuel Barzilaij, geboren te Amsterdam in 1849, dochter van Samuel Barzilaij en van Rachel de Leeuw.

2.      Esther de Raphael Pardo, geboren te Amsterdam in 1854, modemaakster. Zij is gehuwd te Amsterdam op 4 mei 1871 met Daniel Izaak Barzilaij, geboren te Amsterdam in 1850, zoon van Samuel Barzilaij en van Rachel de Leeuw.

3.      Rachel de Raphael Pardo, geboren te Amsterdam in 1858. Zij is gehuwd te Amsterdam op 2 december 1880 met Mozes van Embden, geboren te Amsterdam in 1856, diamantslijper, zoon van Sallij Salomon van Embden en van Leentje Coronel.

 

VII-d Mordechai de Isaac Pardo, geboren te Curaçao, begraven op de Beth Haim op 30 januari 1788. Hij is gehuwd te Curaçao op 11 augustus 1776 met Rachel de Josiau Dovale, dochter van Josiau de David Dovale en van Sara de Abraham Ulloa.

Hieruit:

1.      Isaac de Mordechai Pardo, zie VIII-c

2.      Josiau de Mordechai Pardo, zie VIII-d

 

VIII-c Isaac de Mordechai Pardo, overleden te Curaçao op 29 januari 1843. Hij is gehuwd te Curaçao op 22 mei 1803 met Leah de David Mordechay Abinun de Lima, geboren te Curaçao in 1779, overleden aldaar op 18 december 1850, dochter van David de Mordechay Abinun de Lima en van Hanah Calvo.

Hieruit:

1.      Rachel de Isaac Pardo, zij is gehuwd te Curaçao op 19 oktober 1825 met Jacob de David Senior, zoon van David de Abraham Isaac Senior en van Sarah de Abraham Jacob Lopez Dias.

2.      Sarah Pardo, geboren te Curaçao op 1 juni 1807, overleden aldaar op 31 maart 1882.

3.      Abigael Pardo, geboren te Curaçao in 1807, overleden aldaar op 12 juni 1885.

4.      Ribca de Isaac Pardo, geboren te Curaçao op 11 augustus 1811, overleden aldaar op 9 mei 1892.

5.      Hannah Pardo, geboren te Curaçao in 1814, overleden aldaar op 14 mei 1884.

6.      Esther Pardo, geboren te Curaçao op 13 april 1818, overleden aldaar op 4 mei 1895. Zij is gehuwd met Isaac Pardo.

7.      Jeudith Pardo, geboren te Curaçao op 16 september 1819, overleden aldaar op 13 april 1897.

 

VIII-d Josiau de Mordechai Pardo, geboren te Curaçao in 1780, overleden aldaar op 29 april 1862. Hij is gehuwd te Curaçao op 22 maart 1803 met Sarah de David Mordechay Abinun de Lima, dochter van David de Mordechay Abinun de Lima en van Hanah Calvo.

Hieruit:

1.      Rachel Pardo, geboren te Curaçao in 1808, overleden aldaar op 11 november 1863. Zij is gehuwd te Curaçao op 23 februari 1831 met Joseph Fidanque, geboren te Curaçao op 20 januari 1807, overleden aldaar op 3 augustus 1857.

2.      Clarah Pardo, geboren te Curaçao in 1810, overleden aldaar op 11 juli 1893.

3.      David de Josiau Pardo, zie IX-c

4.      Abigael Pardo, geboren te Curaçao op 26 maart 1822, overleden aldaar op 11 juni 1882.

 

IX-c David de Josiau Pardo, geboren te Curaçao op 11 oktober 1811, overleden aldaar op 25 oktober 1891. Hij is gehuwd te Curaçao op 13 januari 1836 met Sarah de Moses Elias Penso, geboren te Curaçao op 17 maart 1812, overleden aldaar op 1 augustus 1900, dochter van Moseh de Elias Penso en van Jael de Jacob Suares.

Hieruit:

1.      Sarah de David Pardo, geboren te Willemstad (Curaçao) op 29 juni 1836, overleden aldaar op 21 augustus 1906. Zij is gehuwd te Curaçao op 9 februari 1859 met Benjamin de Abraham Jessurun, geboren te Curaçao in 1824, overleden te Curaçao op 9 juli 1889, zoon van Abraham de Benjamin Jessurun en van Rachel de Daniel Gomes Casseres en weduwnaar van Leah de Marchena.

2.      Jaël de David Pardo.

3.      Josias de David Pardo, (Joseline), zie X-a

 

X-a Josias David Pardo, (Joseline), geboren te Willemstad (Curaçao) op 9 maart 1844. Hij is gehuwd te Curaçao op 10 augustus 1887 met Leah de Mordechay Alvares Correa, dochter van Mordechay de Manuel Alvares Correa en van Deborah de Moises Alvares Jesurun.

Hieruit:

1.      Sarah Selina Pardo, geboren te Curaçao op 29 mei 1888. Zij is gehuwd te Curaçao op 23 maart 1918 met Benjamin de Castro, geboren te Curaçao op 21 februari 1871, zoon van Jacob de Isaac de Castro en van Leah de Daniel Jesurun Sasportas.

2.      David Jos(ias) Pardo, geboren te Curaçao op 12 mei 1889.

3.      Delia Pardo, geboren te Curaçao op 9 oktober 1890, overleden aldaar op 15 oktober 1890.

4.      Morris Pardo, geboren te Curaçao op 30 mei 1892.

5.      Rose Pardo, geboren te Curaçao op 17 januari 1895.

6.      Rodolfo Pardo, geboren te Curaçao op 17 januari 1897.

 

VII-e Moses de Isaac Pardo, geboren te Curaçao in 1756, begraven op de Beth Haim op 23 juni 1809. Hij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 5 december 1783) met Gracia de Nathan Foa, geboren te Amsterdam op 13 maart 1763, begraven op de Beth Haim op 4 februari 1831, dochter van Nathan de Netanel Foa en van Abigael de David Curiel.

Hieruit:

1.      Isaac de Moses Pardo, geboren te Amsterdam op 1 januari 1789, begraven op de Beth Haim op 26 januari 1802.

 

VII-f Aron de Isaac Pardo, geboren te Curaçao in 1758. Hij is gehuwd te Amsterdam (ondertrouw 19 juni 1783) met Hanna de Jacob Abendana Belmonte, geboren te Hamburg in 1763, dochter van Jacob de Isaac Abendana Belmonte en van Abigael de Isaac de Rocamora.

Hieruit:

1.      Isaac de Aron Pardo, zie VIII-e

2.      Jacob de Aron Pardo, zie VIII-f

3.      Abigael de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 29 oktober 1787.

4.      Rachel de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 16 december 1789. Zij is gehuwd te Hamburg in 1828 met Gideon de Isaac Bravo.

5.      David de Aron Pardo, (Diego), geboren te Amsterdam op 2 oktober 1791, overleden in Puerto Rico. Hij is gehuwd met Judith Acevedo, geboren in 1798, overleden in 1829.

6.      Salomon de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 14 april 1793, overleden te Curaçao op 13 december 1858. Hij is gehuwd te Curaçao op 31 augustus 1817 met Ribca de Moses Mendes Monsanto, geboren te Curaçao in 1789, overleden aldaar op 13 december 1873.

7.      Mordechai de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 14 december 1795, overleden te St. Thomas in 1817, ongehuwd.

8.      Sara de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 10 februari 1797, overleden te Puerto Rico in 1856. Zij is gehuwd te Altona in 1835 met Salomon de Isaac Bravo.

9.      Moses de Aron Pardo, (Manuel), geboren te Amsterdam op 27 juni 1798, overleden te Altona op 29 augustus 1854. Hij is gehuwd met Sara Pretto.

 

VIII-e Isaac de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 18 september 1784, overleden te Curaçao op 4 mei 1842. Hij is gehuwd met Esther de Moses Mendes Monsanto.

Hieruit:

1.      Hanah Pardo, geboren te Curaçao in 1820. Zij is gehuwd te Curaçao op 27 mei 1840 met Abraham Mendes Seixas, geboren te St. Thomas in 1811, zoon van Isaac Mendes Seixas en van Abigael Valencia.

2.      Moise Pardo, zie IX-d

 

IX-d Moise Pardo, hij is gehuwd met zijn nicht Esther Pardo, geboren te Schwerin in 1816, dochter van Jacob Aron Pardo en van Angela de Michael Namias.

Hieruit:

1.      Emma Pardo, geboren te Caracas op 9 februari 1853. Zij is gehuwd te Curaçao op 4 juli 1877 met Emmanuel Pinedo, geboren te Curaçao op 11 oktober 1845, zoon van Rafael Pinedo en van Rebecca Alvarez Correa.

 

VIII-f Jacob de Aron Pardo, geboren te Amsterdam op 6 april 1786. Hij is gehuwd met Angela de Michael Namias.

Hieruit:

1.      Esther Pardo, geboren te Schwerin in 1816. Zij is gehuwd met haar neef Moses Isaac Pardo. Zie boven.

2.      Michael Pardo, geboren te Schwerin in 1817. Hij is gehuwd met Esther Luria.

3.      Hana Pardo, geboren te Schwerin in 1819.

4.      Sara Pardo, geboren te Schwerin in 1820. Zij is gehuwd met Moses de Lemos.

5.      Joseph Pardo, geboren te Schwerin in 1824. Hij is gehuwd met Maria Mendes Monsanto. Hieruit een christelijke tak in Venezuela.

6.      David Pardo, zie IX-e

 

IX-e David Pardo, geboren te Schwerin in 1826. Hij is gehuwd in 1852 met Malka (Amalia) de Eleasar bar Zvi, bekend als Amalia Lazarus.

Hieruit:

1.      Jacob Pardo, geboren te Altona op 3 maart 1853

2.      Eleasar Pardo, geboren te Altona op 15 juli 1854, overleden te Santo Domingo in februari 1930. Hij is gehuwd (1) te St. Thomas op 10 augustus 1878 met Rachel Josephina Pereira, geboren te Santo Domingo op 16 juni 1854, overleden aldaar op 30 maart 1890, dochter van Jacob de David Pereira en van Sarah Aimee Daguilar. Hij is gehuwd (2) te Santo Domingo in 1893 met Evelina Erika de Marchena, dochter van Gabriel de Abraham de Marchena en van Nolberta Aimee Coen. Hieruit nakomelingen.

3.      Michael Pardo, geboren te Altona op 17 augustus 1855.

4.      Angela Pardo, geboren te Altona op 20 februari 1857.

5.      Isaac Pardo, geboren te Hamburg in 1858. Hij is gehuwd met Sophie Fränckel. Hieruit nakomelingen.

6.      Aron Pardo, geboren te Hamburg in 1862.

 

VI-c Saul de Josiau Pardo, te Curaçao. Hij is gehuwd te Curaçao op 15 augustus 1756 met Rachel Fundam.

Hieruit:

1.      Josiau de Saul Pardo, volgt

 

VII Josiau de Saul Pardo, geboren te Curaçao. Hij is gehuwd te Curaçao op 24 mei 1786 met Sara de Mordechai Jacob Henriquez, dochter van Mordechai de Jacob Henriquez en van Leah de Jacob David Senior.

Hieruit:

1.      David de Josiau Pardo

2.      Esther de Josiau Pardo

3.      Isaac de Josiau Pardo

4.      Rachel de Josiau Pardo

 

Op Beth Haim liggen onder meer nog de volgende Pardo's uit de zeventiende en achttiende eeuw:

-        Ester Pardo, begraven op 6 januari 1660.

-        Gracia Pardo, begraven op 12 augustus 1720.

-        Abigael Pardo, begraven op 30 april 1721.

-        David Pardo, begraven op 28 januari 1733.



[1] Zie o.a. Studia Rosenthaliana, vol. 16.

[2] Roth, C., 'The strange case of Hector Mendes Bravo', Hebrew Union College Annual, Vol. 18 (1943-44), p.221-245.

[3] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 278.

[4] Id., scan 68.

[5] Id., scan 69.

[6] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 9406.

[7] Tribunal do Santo Ofício, Inquisição de Lisboa, proc. 9391.

[8] Id., scan 224.

[9] Gegevens van de oudste begraafplaatsen en aangegeven sterfgevallen te Rotterdam 1640-1812, bewerking van de "Collectie Blitz", Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie.

[10] SA Amsterdam, notarieel archief, inv.nr. 12303, akte 180134, boedelscheiding (18 december 1743).

[11] SA Amsterdam, notarieel archief, notaris Adriaen Lock, akte (31 juli 1659), Joseph Pardo, oud omtrent 36 jaar.

[12] GA Rotterdam: notarieel archief, inv.nr. 677, akte 342, verklaring (7 december 1654).

[13] Nationaal Archief: Sociëteit van Suriname, inv.nr. 135, f.16 (1743).

vrijdag 4 september 2020

Meer over de Nederlandse bevolkingsstructuur

 Byrne et al., 'Dutch population structure across space, time and GWAS design'.

Eerder dit jaar verscheen op biorxiv een nieuw artikel over de genetische structuur van de Nederlandse bevolking.
Enige waarnemingen uit dit artikel:

1. Er zijn onder de autochtone Nederlanders zeker zestien genetische clusters te vinden (en lokaal zelfs veertig), ongeveer gelijkmatig over het land verdeeld. Hiermee is ons land veel diverser dan bijvoorbeeld Denemarken of Ierland.

2. Zelfs in het zuidelijk deel van Holland zijn vier clusters te onderscheiden.

3. Vrijwel het gehele land vertoont affiniteit met Duitsland, behalve Noord-Brabant: daar is de affiniteit met België significant hoger. De grote rivieren vormen een genetische barrière.

4. In Noord-Holland, Friesland en Groningen is er een additionele affiniteit met Denemarken.

5. Deze verschillen lijken terug te gaan op middeleeuwse migratiestromen.

6. Genetische segmenten groter dan 7cM, die duiden op recente (zeg vanaf de late middeleeuwen) verwantschap, worden vrijwel altijd binnen de genetische clusters gedeeld, hetgeen een redelijk sedentair karakter van de bevolking sinds die tijd suggereert.

7. In het noorden is de bevolking meer homogeen dan in het zuiden, wellicht deels het gevolg van een founder effect.

Figuur 1: Nederland in 11 genetische clusters.

In figuur 1 (Byrne, 1b en 1c) is Nederland in 11 genetische clusters ingedeeld (enkele van de 16 clusters zijn samengevoegd). In een aantal gevallen lijken duidelijke natuurlijke en historische grenzen zichtbaar. Het NHFG-cluster (Noord-Holland-Friesland-Groningen) heeft een vrij aardige overlap met het gebied dat in de middeleeuwen Fries was. De Maas en Waal vormen een grens tussen meerdere zuidelijke en centrale clusters. Zuid-Holland loopt over in het westen van Utrecht, het westelijke rivierenland en het Land van Altena en de Peel vormt een aardige grens tussen Noord-Brabant en Limburg. In Noord-Brabant zijn maar liefst twee duidelijke clusters te onderscheiden, misschien de baronie van Breda vs. de Meierij? Op de plot verhouden de gebieden zich tot elkaar overeenkomstig de geografische werkelijkheid, behalve Noord-Brabant: deze provincie heeft veel meer affiniteit met België dan de rest, en is op de plot dus veel "zuidelijker" te vinden dan op de kaart.

Figuur 2: vier (Zuid-)Hollandse clusters.

In figuur 2 (Byrne, supplement 4) zijn de vier (Zuid-)Hollandse clusters te zien. Een groter, algemeen geel cluster, een cluster rondom Amsterdam, een cluster rondom Leiden, en een cluster rondom Rotterdam. Het is lastig hier iets over te zeggen zonder precies te weten wie de testers zijn, maar als deze clusters teruggaan tot in de middeleeuwen, zou het best kunnen dat het rode cluster de vroeg-middeleeuwse bevolking langs de Oude Rijn reflecteert, en het groene cluster die van het Maasland. Tussen hen in lag lange tijd het grote, dunbevolkte veengebied dat pas na 1000 langzaam maar zeker ontgonnen werd. Eventuele religieuze verschillen na de reformatie (meer katholiek in het rode gebied, meer hervormd in het groene gebied) zullen niet echt hebben bijgedragen aan een uitgebreide vermenging van deze clusters.

Figuur 3: genetische affiniteit met buurvolkeren.

In figuur 3 (Byrne, 2b) zien we de genetische affiniteit van Nederlanders met buurvolkeren. Dat Nederlanders voor een groot deel verwant zijn aan Duitsers mag geen verrassing heten. Dit is een gevolg van een gedeelde afstamming van Germaanse stammen en latere continue immigratie uit de Duitse gebieden naar ons land toe. Opvallend is de lage affiniteit van Noord-Brabant met de Duitsers. Hoewel de Germanen zich ook ten zuiden van de grote rivieren vestigden, gebeurde dit daar toch minder. De affiniteit met België is daarentegen veel hoger in Brabant. Dit zal zowel met een gedeelde afstamming van de Belgae en Galliërs te maken hebben als met latere immigratie, in het bijzonder ten tijde van het hertogdom Brabant. Ook in Holland zien we een licht verhoogde affiniteit met de Belgen, misschien het gevolg van de immigratiestroom uit de late zestiende eeuw. Affiniteit met Denen is het hoogst in Friesland, Groningen en Noord-Holland. Naast enige invloed van Vikingen vermoed ik dat deze affiniteit met name van de Friezen zelf komt, dat wil zeggen van de aan Angelsaksen gerelateerde stammen die zich in het na de Romeinse tijd ontvolkte Friese gebied vestigden. Ik denk hierom dat de schattingen die Byrne et al. voor deze vermengingen geven (ca. 1000 AD) wat aan de late kant zijn. De vestiging van deze Friezen zal gepaard zijn gegaan met kenmerken van een founder effect, iets dat inderdaad is terug te zien in het noorden.

Het is opmerkelijk dat Nederland zoveel verschillende genetische clusters herbergt, terwijl Denemarken - dat toch ook wel potentiële natuurlijke grenzen kent - veel homogener is en zulke clusters zelfs binnen Engeland lastig te ontwaren zijn. Misschien komt het doordat migranten hier eerder naar de grotere steden trokken dan naar een ander plattelandsgebied. Misschien komt het door de specifieke verdeling in provincies of religies waardoor men meestal binnen een bepaalde streek bleef. Misschien komt het door de late industriële revolutie. Het is in ieder geval mogelijk om, als de hoeveelheid testers maar groot genoeg is, ook binnen ons land interessante structuren te ontdekken.


woensdag 2 september 2020

Uden in Kleef?

In mijn vorige bericht concludeerde ik dat mijn stamvader Claes Arijens (van der Heijden) was uit Uden. 

Ondertrouwinschrijving van mijn stamvader te Buren, 1675 (bron: Regionaal Archief Rivierenland).

Dat hiermee Uden in het huidige Noord-Brabant bedoeld zou worden, leek mij een redelijk vanzelfsprekende conclusie, want in het door uitgebreide heide omgeven Uden komt de naam Van der Heijden nogal vaak voor. Over de oorsprong van Claes kan ik verder niet veel mededelen. In het katholieke doopboek van Uden vind ik géén Nicolaas met vader Adrianus in de juiste periode. Ik vind ook geen aanwijzingen in de kerkboeken van de protestantse gemeente van Veghel, in 1648 opgericht, waar ook een aantal protestantse Udenaren hun kinderen liet dopen. In de notariële archieven van Uden vind ik niet zo gauw een Arijen of Adrianus van der Heijden, hoewel hij eerder onder zijn patroniem vermeld zou staan dan onder zijn achternaam.

Zou Claes wel uit Uden komen? Of zijn er andere mogelijkheden? Al bladerend door de Atlas Maior van Blaeu kwam ik per toeval een tweede plaats tegen waar Claes vandaan zou kunnen komen: de stad Uedem in het hertogdom Kleef, die in vroegere tijden soms als Uden bekendstond. Opvallend is dat dhr. Hart in zijn studie naar geografische verwijzingen in de Amsterdamse archieven Uedem in zijn geheel niet noemt, en zelfs van mening was dat "Uijdem" naar Uden verwees.

Deel van het hertogdom Kleef in de zeventiende eeuw. Beneden Goch ligt "Uden" (Uedem) (bron: Atlas Maior Blaeu, kaart van Gelre, Erfgoed Leiden).

Ook te Uedem komt de naam Van der Heijden (en varianten zoals Verheyden) al in de zeventiende eeuw voor. Het is volgens mij dus een mogelijkheid dat Claes niet uit Uden, maar uit Uedem komt. Een Kleefse oorsprong is niet onwaarschijnlijk aangezien veel Tielerwaardse families hun oorsprong hier vinden, zoals duidelijk te zien is in sommige familienamen zoals Van Rijnberk (Rheinberg) of Van Zanten (Xanten). Ook Claes' schoondochter kwam uit het land van Kleef. Wie weet vind ik meer in archieven uit dit gebied.