VOC monsterrollen en de familie Dirksz in de Coromandel

Op de website van het Nationaal Archief zijn inmiddels veel archiefstukken gedigitaliseerd.
In de inventaris van de VOC, archiefnr. 1.04.02, onder Heren Zeventien en kamer Amsterdam > stukken afkomstig van departementen en kantoren > soldijkantoor > land- en zeemonsterrollen, betaalsrollen en scheepssoldijboeken > land- en zeemonsterrollen zijn duizenden scans te vinden van de monsterrollen van de VOC uit de periode 1720-1791. Dit is een zeer belangrijke bron, want per jaar en kantoor zijn hier de werknemers vermeld, hun geboorteplaats, functie, inkomen en jaar dat zij in dienst traden. Veel werknemers die in Azië geboren waren en dus niet vermeld staan in de VOC Opvarenden database, zijn hier ook te vinden.

Het zoeken in de monsterrollen vergt wat bladerwerk; deze enorme bron is nog niet geïndiceerd; het gaat hier om honderdduizenden vermeldingen, dus dat duurt nog wel even. Hopelijk gebeurt dit in de nabije toekomst; ik zal daar graag aan meewerken!

Ik zocht naar mijn voorvader Christiaan Bernardus Dirksz. Hij was boekhouder bij de VOC geweest, en in het begin van de negentiende eeuw resident van Jaggernaikpoeram (het huidige Kakinada) aan de Coromandel-kust (het oosten van India), waar hij op 19 mei 1820 op eenenzestigjarige leeftijd overleed. Het was mijn vermoeden dat hij halverwege de jaren 1780 te vinden zou zijn in de monsterrollen. De Coromandel kon ik in die periode echter niet zo gauw vinden; dit had te maken met het feit dat de Engelsen het gebied in 1781 innamen. Gezien Christiaan Bernardus' geboortejaar (ca. 1759) was het ook mogelijk dat hij gedurende de jaren 1770 al begonnen was met zijn loopbaan. Op goed geluk pakte ik de monsterrollen van 1778 (inv.nr. 5226) erbij. De bladwijzer aan het begin van het boek vermeldt niet veel, slechts Batavia staat er vermeld. Het boek bestaat echter uit meerdere delen. Halverwege het boek (scan 521) staat een bladwijzer voor de andere gebieden die onder de VOC vielen, namelijk Kaap de Goede Hoop, Java’s noordoostkust, Ambon, Ternate, Banda, Makasser, de Coromandel, Malakka, Malabar, Bantam, Sumatra’s westkust, Cheribon, Timor, Palembang, Bandjermasin, Nagasaki, de Bengalen, Souratta en Ceylon. De volgorde en inhoud lijken per jaar wat te variëren. Bladerend door de gegevens van de Coromandel vind ik Christiaan Bernardus al snel (scan 1203 en 1204):

Detail van de landmonsterrollen van de VOC uit 1778, Coromandel.

Volgens de gegevens die hier vermeld staan was Christiaan Bernardus geboren in Negapatnam, de hoofdplaats van de Coromandel. In 1778 was hij boekhoudersassistent op het soldijcomptoir te Negapatnam, waarvoor hij fl. 20 per maand kreeg. Er staat ook vermeld dat hij in 1772, dus op zijn dertiende, in dienst trad bij de VOC. Belangrijke informatie dus, die wegens het gebrek aan DTB-registers uit de achttiende-eeuwse Coromandel (tenzij deze nog ergens in kerkjes verstopt liggen), niet anderszins verkregen zou kunnen worden. Met de gegevens over zijn geboorteplaats is het misschien mogelijk om ook gegevens over zijn vader te vinden. Het ligt voor de hand dat ook hij bij de VOC werkzaam was geweest.

In de monsterrollen van 1760 (inv.nr. 5208) kom ik meerdere mannen tegen te Negapatnam die de naam Dirksz dragen: Claas Jan Dirksz uit Ditmarsen (Sleeswijk-Holstein), boekhoudersassistent op het secretarijcomptoir (scan 354), Jacobus Dirksz uit Hamburg, opziender in de weeskamer (scan 358), Cornelis Dirksz uit Trincomalee, bosschieter (scan 368) en Willem Dirksz uit Hannover, soldaat (scan 424). Hiernaast vind ik ook Christiaans schoonvader Andreas Gevel, uit Negapatnam, boekhouder en soldijverdeler op het soldijcomptoir te Negapatnam (scan 356), en diens vader Bartholomeus Gevel uit Berricum (Berkum), kapitein in het leger (scan 372).

Drie van de vier mannen Dirksz zijn geboren in Europa en daarom te vinden in de VOC Opvarenden database. Jacobus Dirksz kwam in 1751 als sergeant in dienst, en verbleef te Negapatnam, waar hij in 1761 voor het laatst vermeld was. Willem Dirksz kwam in 1759 in dienst als soldaat, en overleed te Negapatnam in 1761 “zonder iets na te laten”. Claas Jan Dirksz was matroos en voer vanaf 1746 tweemaal heen-en-weer tussen Amsterdam en Indië. In 1752 vestigde hij zich in Negapatnam waar hij boekhoudersassistent werd. Bij zijn overlijden in 1763 liet hij “een arme weduwe en twee egte kinderen” na. Hij liet geen testament na. Omdat hij de enige is waarbij vermeld is dat hij kinderen naliet, en hij hetzelfde beroep uitoefende als Christiaan Bernardus later, acht ik het waarschijnlijk dat hij Christiaan Bernardus' vader is.


Genealogie Dirksz

I. Claas Jan Dirksz, geboren te Ditmarsen (Sleeswijk-Holstein), in dienst VOC (1746-1763), soldaat aan boord van de "Overnes" (24 juli 1746 - 31 augustus 1748), bosschieter en ervaren matroos aan boord van de "Gustaaf Willem" (11 maart 1749 - 10 juni 1750) en aan boord van de "Sloten" 1750, woonachtig te Negapatnam (1752-1763), alwaar boekhoudersassistent (1752), overleden aldaar op 23 juni 1763. Hij liet een vrouw en twee kinderen na, waaronder vermoedelijk:

II. Christiaan Bernardus Dirksz, geboren te Negapatnam in 1759, in dienst bij de VOC vanaf 1772, boekhoudersassistent te Negapatnam (1778), boekhouder, resident Jaggernaikpoeram (1818-1820), overleden te Jaggernaikpoeram op 19 mei 1820.
Hij is gehuwd (1) met Maria Mentie Gevel, geboren [te Negapatnam], dochter van Andreas Gevel, boekhouder en soldijverdeler (1760) te Negapatnam. Andreas was de zoon van Bartholomeus Gevel, militair uit Berkum, te Negapatnam sinds 1721, en van Rosa Gomes de Lima.
Hij is gehuwd (2) met Anna Elisabeth van Holt, geboren op 12 februari 1772, overleden te Madras op 2 augustus 1845, dochter van Pieter van Holt, uit Doesburg, te Negapatnam sinds 1758. Haar broer was Albert Francis van Holt.
Uit (1):

1. Wilhelmina Nancy Dirksz, gedoopt te Sadras op 10 juli 1788. Zij is gehuwd met Michael Lawrence Pike, gedoopt te Plymstock (Devon) op 13 augustus 1779, scheepskapitein, overleden op zee bij de Bengalen op 17 november 1823, zoon van Michael Laverence Pike en van Elizabeth Spicer Moss.
   a) Michael Pike, geboren te Coringa op 2 januari 1806, gedoopt te Calcutta op 4 januari 1807, begraven te Madras op 21 mei 1811.
   b) William Pike, geboren op 23 november 1808, gedoopt te Fort St. George op 23 september 1809, kapitein, overleden te Coringa op 9 juli 1841.
   c) Nicholas Pike, geboren op 23 mei 1810, gedoopt te Fort St. George op 23 maart 1811.
   d) Mary Ann Pike, geboren op 19 mei 1812, gedoopt te Fort St. George op 16 oktober 1813. Zij is gehuwd te Madras op 31 maart 1832 met Robert Constantine Cole, esq., overleden te Madras op 3 augustus 1842, weduwnaar van Sophia.
   da) Sarah Cole, geboren op 8 juli 1834, gedoopt te Black Town op 30 september 1834.
   db) Mary Anne Cole, geboren op 8 juli 1834, gedoopt te Black Town op 30 september 1834.
   dc) Sarah Emeline Cole, geboren op 21 oktober 1835, gedoopt te Black Town op 12 april 1836, overleden op 26 oktober 1852, begraven te Prince of Wales Island op 27 oktober 1852.
   de) Constantine William Cole, geboren op 1 september 1837, gedoopt te Black Town op 21 januari 1838.
   df) Clara Amelia Cole, geboren op 6 september 1839, gedoopt te Black Town op 8 maart 1840.
   dg) Robert Constantine Nicholas Laurence Cole, geboren op 20 november 1842, gedoopt te Black Town op 2 april 1843.
   e) Michael Lawrence Pike, geboren op 5 juni 1814, gedoopt te Fort St. George op 4 maart 1815, scheepskapitein, overleden te Padang op 24 december 1865. Hij had een relatie (1) met de Hindoesche vrouw Sophia. Hij is gehuwd (2) te Padang op 10 december 1864 met Louise Henriette Apon, geboren te Semarang op 18 maart 1832, overleden te Blitar op 10 oktober 1913, dochter van Johan Frederik Apon en van Johanna Catharina Leijting.
   Hieruit de familie Pike te Padang.

Uit (1) of (2):

1. Philip Sebastian Dirksz, zie III
2. dochter Dirksz. Maria Mentie Dirksz werd bij haar huwelijk "derde dochter" van Christiaan Bernardus genoemd.

Uit (2):

1. Maria Mentie Dirksz, geboren op 14 december 1797, gedoopt te Jaggernaikpoeram op 18 augustus 1799, overleden op 18 mei 1817, begraven te Nellapilly. Zij is gehuwd te Nellapilly op 31 juli 1816 met Charles Frederick Davies, scheepskapitein.
   a) Maria Henrietta Davies, gedoopt te Coringa op 15 oktober 1817. Zij is gehuwd te Collingapatam op 6 januari 1836 met John Campbell, esq., luitenant, kapitein in het 21e regiment infanterie.
   aa) Huburt John Campbell, geboren op 14 oktober 1836, gedoopt te Chicacole op 17 oktober 1836.
   ab) Frederick Duncan Campbell, geboren op 30 juni 1838, gedoopt te Trichinopoly op 13 juli 1838.
   ac) Dugald Robert Campbell, geboren op 19 juni 1841, gedoopt te Royacottah op 23 september 1841.
   ad) Colin Charles Campbell, geboren op 15 juni 1842, gedoopt te Royacottah op 28 juli 1842.
   ae) Harriet Julia Campbell, geboren op 31 juli 1843, gedoopt te Vellore op 20 september 1843.
   af) John Irving Campbell, geboren op 2 november 1844, gedoopt te Bangalore op 25 februari 1845.
   ag) Lucy Maria Campbell, geboren op 8 oktober 1846, gedoopt te [C]alicut op 12 maart 1848.
   ah) Jessie Hellen Campbell, geboren op 29 mei 1849, gedoopt te Black Town op 27 juni 1850.
2. Anna Elisabeth Dirksz, geboren te Coringa op 17 november 1804, gedoopt te Madras op 11 februari 1810.
3. Aleida Theodora Dirksz, geboren te Coringa op 19 november 1806, gedoopt te Madras op 11 februari 1810, overleden op 19 februari 1885, begraven te Washermanpettah, Madras op 20 februari 1885.
4. Benjamin Thomas Dirksz, geboren te Nellapilly op 23 september 1808, gedoopt te Madras op 11 februari 1810.

III. Philip Sebastian Dirksz, geboren op 16 februari 1791, posthouder te Trichinopoly (1838), master attendant te Cochin (1849), overleden te Cochin op 18 april 1849.
Hij wordt vermeld als broer van Maria Mentie Dirksz. Zijn schoonzoon D.R.H. Beadle was getuige bij de doop van Lucy Maria Campbell (zie boven).
Hij is gehuwd te Negapatnam op 25 augustus 1825 met Maria Elizabeth Jemison, geboren in 1802, overleden te Cochin op 29 april 1871, begraven aldaar op 30 april 1871. Hieruit:

1. Annie Maria Dirksz, geboren op 2 juni 1828, overleden op 11 april 1872, begraven te Cochin op 12 april 1872. Zij is gehuwd (1) te Cochin/Madras op 21 februari 1846 met Dennis Robert Hudson Beadle, kapitein, gedoopt te Gravesend (Kent) op 17 december 1814, zoon van Samuel Beadle en van Maria Adelaide. Zij is gehuwd (2) te Cochin op 10 april 1855 met Henry Brooke, koopman, zoon van James Brooke.
   Uit (1):
   a) Julia Adelaide Virginia Beadle, geboren op 4 mei 1848, gedoopt te Cochin op 13 juli 1848.
   b) Robert Beadle, geboren op 14 juni 1849, gedoopt te Cannanore op 18 oktober 1849, koopman. Hij is gehuwd met Alice Wilford.
   c) Helen Beadle, geboren op 3 november 1850, gedoopt te French Rocket op 13 maart 1851.
   Uit (2):
   d) Emily Anne Brooke, geboren op 17 december 1856, gedoopt te Cochin op 27 januari 1857.
   e) Laura Brice Brooke, geboren op 29 december 1857, gedoopt te Cochin op 27 januari 1858.
   f) Henry Edward Brooke, geboren op 5 februari 1859, gedoopt te Mazagon op 24 maart 1859, overleden op 16 september 1868, begraven te Cochin op 17 september 1868.
   g) Agnes Edith Brooke, geboren op 9 juli 1860, gedoopt te Bombay op 3 november 1860.
   h) Annie Jane Theodora Brooke, geboren op 31 december 1861, gedoopt te Bombay op 12 februari 1862.
   i) Constance Mary Brooke, geboren op 11 juli 1864, gedoopt te Mazagon op 9 augustus 1864, overleden op 16 december 1865, begraven te Colaba op 17 december 1865.
   j) Adelaide Helen Campbell Brooke, geboren op 5 oktober 1866, gedoopt te Cochin op 10 november 1866.

Deze familie Dirksz is niet verwant aan een andere familie Dirksz die te Cochin leefde.

Bronnen

[1] Nationaal Archief, VOC, archiefnr. 1.04.02, scheepssoldijboeken, monsterrollen.

[2] British Library, India Office Records.

[3] Cotton, J.J., List of Inscriptions on Tombs or Monuments in Madras, Madras (1945).