Oude moeders

Dat mannen regelmatig op latere leeftijd vader worden, soms zelfs na hun zeventigste, is wel bekend. Voor vrouwen is dit minder vanzelfsprekend. Hoewel met de huidige wetenschap zelfs vrouwen van boven de zestig in verwachting kunnen raken, is het halverwege de veertig meestal wel gedaan met een zwangerschap die op natuurlijke wijze met eigen eicellen tot stand is gebracht. Ook in het verleden was dit niet anders. Het grote verschil met vandaag is dat men vaak niet over de middelen beschikte om aan gezinsplanning te doen en de zwangerschappen dus bleven komen totdat de vrouw hier niet meer in staat toe was. Voor sommigen zal dit punt al halverwege de dertig zijn gekomen, in een enkel geval pas nadat de vijftig gepasseerd was.

Verdeling leeftijd moeders bij de geboorte
van hun jongste kind

Ik heb in mijn kwartierstaat van ongeveer tweehonderd voormoeders uit generaties vijf tot negen op een rij gezet hoe oud zij waren ten tijde van de geboorte van hun laatste kind. De resultaten staan in nevenstaand histogram. Sommige voormoeders kregen hun laatste kind al tussen de 20 en 35. In enkele gevallen was er zeker sprake van gezinsplanning, in een aantal andere gevallen was er sprake van vroegtijdig overlijden van de moeder, vaak in het kraambed, of zullen andere omstandigheden een rol gespeeld hebben. De vrouwen die het geluk hadden deze periode te overleven, kregen veelal hun laatste kind tussen de 38 en 45 jaar, met een piek rond hun 42e. Mijn betovergrootmoeder Jacoba van Tussenbroek is de één-na-oudste moeder in deze dataset, zij kreeg op haar 48e haar 8e en jongste kind. Opvallend is dat zij haar eerste kind pas kreeg tegen haar 33e. De oudste moeder is Maria Bovenpijl. Zij had op haar 42e al elf kinderen, toen zeven jaar later, op haar 49e, nog een twaalfde kind, Margaretha, werd geboren. Ondanks Maria's gevorderde leeftijd was Margaretha een gezond kind dat de volwassenheid heeft bereikt. Zelf werd Maria geboren toen haar moeder 43 was: Margaretha had dus een grootmoeder aan moederszijde met een leeftijdsverschil van maar liefst 92 jaar!