De familie rond Joan Bitter (1638-1714) en zijn eerste vrouw: een moeilijke verbinding

Mr. Joan Bitter (nr. 11834) was een Arnhemse advocaat met een beruchte persoonlijkheid. Hij verloor zijn eerste echtgenote Bartha Eygels op zee, toen zij onderweg waren naar Batavia. Achtergebleven met vijf kinderen, huwde hij in de kolonie opnieuw met de half Japanse Cornelia van Nijenrode. Dit bleek een ongelukkig huwelijk, waarbij beide partijen jarenlang steggelden om een scheiding. Na terugkeer in de Nederlanden wordt hij enkele malen burgemeester in Wijk bij Duurstede. Dit wordt beschreven in het boek Bitters bruid, door Leonard Blussé.

De afkomst van Joan Bitter is duidelijk: hij werd te Arnhem in 1638 gedoopt als zoon van de "oude" Arnout Bitter en diens tweede echtgenote Aaltje Scholten. Arnout Bitter was lid van de vooraanstaande Arnhemse familie met die naam, en zoon van Hendrik Bitter, waarvan ik vermoed dat deze weer een zoon kan zijn van Aernout Bitter x Stenelia Sluysken.

Bartha Eygels

Joan Bitter was gehuwd met zijn nicht Bartha Eygels, toen hij nog student was in Harderwijk. Blussé noemt haar dochter van de Straatsburgse wijnkoopman Anthony Eygels, en Walburg Bitter, een tante van Joan Bitter.
Dit kan volgens mij chronologisch niet kloppen. Walburg huwt in 1617 met Anthony Eygels, maar is in 1624 reeds weduwe, als ze huwt met Wijnand van Ratingen. Als Bartha Eygels inderdaad de dochter is van dit echtpaar, moet ze minstens 36 geweest zijn bij haar huwelijk, en bovendien minstens 48 bij de doop van haar laatste kind in 1672.

Als Bartha Eyghels een nicht is van Joan Bitter, lijkt het mij beter passen als er een generatie tussengevoegd kan worden. Zij kan net zo goed een kleindochter zijn van het echtpaar Eygels-Bitter. Tot op heden heb ik haar doop te Arnhem niet kunnen vinden, maar ik vermoed dat zij een dochter is van Hendrik Eygel(s) en Beertje van Ratingen, die te Arnhem in 1643 huwden. In 1658 hebben zij te Arnhem een dochter Beertje (Bartha). Deze Hendrik Eygels is een zoon van Anthony Eygels en Walburg Bitter. Hoewel chronologisch krap, verklaart het de familiebanden tussen Joan Bitter zijn echtgenote Bartha Eygels, en ook waarom zij hun eerste dochter "Bartha" noemen, naar de vermoedelijke grootmoeder moederszijde (géén van hun kinderen heet Walburg).

Ik stel de volgende - versimpelde - kwartierstaat voor, betreffende het echtpaar Bitter-Eygels:

2. Mr. Joan Bitter, x1660
3. Bartha Eygels.

4. Arnout Bitter, x 1637 (2)
5. Aaltje Scholten.
6. Hendrik Eygels, x 1643
7. Beertje van Ratingen

8. Hendrik Bitter
10. Casper Scholten.
12. Anthony Eygels, x 1618
13. Walburg Bitter
14. Willem van Ratingen x
15. Naleken Sluysken

16.Aernout Bitter x
17. Stenelia Sluysken.
26 = 8 (Hendrik Bitter).
30. Jan Sluysken x
31. Lucretia Block

zie verder de kwartierstaat.