Non-parental events (NPE's), ook wel "Not the Parent Expected" zijn gevallen waarbij een biologische ouder iemand anders blijkt te zijn dan je mag verwachten op grond van de gangbare bronnen.
Larmuseau et al. (2019) onderzochten de frequentie van NPE's in de Nederlanden gedurende de afgelopen 500 jaar. In hun onderzoek hielden zij het strikt bij kinderen die duidelijk binnen een huwelijk geboren waren. Kinderen uit een ongehuwde moeder, bijvoorbeeld een dienstmeid, of eerstgeborenen die vóór een huwelijk verwekt waren, zijn in dit onderzoek niet meegenomen. Het percentage NPE's was ongeveer 1% en lag lager in kleinere dorpen en wat hoger in de steden. Onder arme families in grotere steden gedurende de late 19e eeuw lag het percentage zelfs boven de 5%.
Nemen we het gemiddelde van 1% als leidraad, dan zullen er veel mensen zijn in ons land die binnen acht generaties in hun voorgeslacht wel een biologische voorvader hebben die iemand anders blijkt te zijn dan op papier het geval is, nog los van de onbekende verwekkers van de kinderen van ongehuwde moeders.
Het opsporen van een NPE op basis van de papieren stamboom is vrijwel onmogelijk, aangezien het hier vaak om kinderen gaat die gewoon binnen een huwelijk geboren zijn en waar meestal niets aan opvalt. Alleen familieverhalen, mogelijke afwijkende voornamen, vaders die afwezig waren of gekkigheden rondom de erfenis zouden kunnen duiden op een andere werkelijkheid - een affaire van de moeder om wat voor reden dan ook, of een éénmalige situatie waarin de buurman zich ongewenst opdrong, het is allemaal mogelijk. Meestal werd er echter mooi weer gespeeld: er was niets aan de hand, ook als iedereen het wel wist.
Genen verbergen echter niets... wanneer een NPE zich in recente generaties heeft voorgedaan wordt meteen duidelijk wat er aan de hand is: verwachte DNA-matches ontbreken of zijn kleiner dan verwacht; andere onverklaarbare matches duiken op. Gaat het echter om een NPE die zich meerdere generaties geleden heeft voorgedaan, dan wordt het meestal lastig om deze te vinden, zeker wanneer deze zich heeft voorgedaan binnen een nauwe dorpsgemeenschap.
Is er echter meer verschil in type afstamming tussen de verwachte voorvader en de "koekoeksvader", bijvoorbeeld een Fries in een Limburgse omgeving of een Joods persoon in een verder christelijke achtergrond, dan bestaat er de kans om, aan de hand van "verdachte segmenten" en bijbehorende matches meer te weten te komen.
Hebben wij een NPE?
Ik weet het nog niet zeker, maar ik ben wel iets vreemds op het spoor, vanuit mij zo'n 7 of 8 generaties geleden. Ik zie enkele clusters van genetische matches die ik niet kan plaatsen op grond van de papieren stamboom en er lijken enkele zaken niet te kloppen wanneer ik de crossing over-punten nader bekijk.
 |
| Crossing overs en gedeelde segmenten |
Wanneer ouders geslachtscellen aanmaken, recombineren zij daarin het DNA van hun ouders door hun chromosomen in stukken te knippen en te husselen. Vanwege de grote lengte van de chromosomen is de kans heel klein dat dit knippen op precies dezelfde plek plaatsvindt. Bij elk kind zullen de chromosomen op een nét iets andere plek in stukken geknipt zijn.
In de afbeelding is te zien dat Vader en Moeder de chromosomen van hun ouders, Opa en Oma A en Opa en Oma B op verschillende wijzen recombineren voor hun kinderen Broer en Zus. Ook Broer en Zus doen dit op hun eigen wijze voor hún eigen kinderen.
Broer en Zus delen twee segmenten, bestaande uit een combinatie van vaders, moeders en beide kanten. Het is echter niet goed te zien waar welke combinatie begint en waar welke eindigt. Dit is typisch voor matches waarvan minstens één van de twee aan beide kanten verwant is aan de ander; dit zou ik een ambilaterale match noemen. Naast een volle broer/zus zijn ouders, grootouders, volle ooms/tantes ambilaterale matches.
De kinderen van Broer en Zus zijn volle neef/nicht van elkaar zijn en delen slechts aan één kant van hun chromosomen segmenten met elkaar. Zij zijn unilaterale matches. Andere voorbeelden hiervan zijn halfbroers/-zussen en achterneven/-nichten. Bij unilaterale matches lijkt het erop dat, vanwege het verschil in de locatie waarop de segmenten geknipt worden, vrijwel elk segment terug te voeren is op één van de ouders van de meest recente gedeelde voorouders. Bij de kinderen van Broer en Zus zijn de meest recente gedeelde voorouder Vader en Moeder; de segmenten die zij met elkaar delen gaan dus terug tot één van de ouders van Vader en Moeder. In dit voorbeeld is te zien dat de twee gedeelde segmenten terug te voeren zijn op Opa A en Oma B.
Dit inzicht vormt een belangrijke basis voor het onderzoek dat ik zelf gestart ben naar een mogelijke NPE in mijn voorgeslacht.
Wordt vervolgd...
