Ik ben zelf ook uitgebreid aan de slag geweest om matches op mijn chromosomen te schilderen. Het verbaast mij dat er zoveel matches zijn. Nederlandse matches met gemeenschappelijke voorouders vond ik met name bij MyHeritage. In een aantal gevallen kon ik géén gemeenschappelijke voorouders vinden, maar heb ik de match toch toegevoegd als deze uit een specifieke streek afkomstig was. Hieronder in beeld een gedeelte van wat ik gevonden heb:
 |
| Een gedeelte van mijn DNA Painter vondsten |
We zien hier de eerste vijf van mijn drieëntwintig chromosoomparen, elk bestaand uit een vaderlijk en moederlijk chromosoom. Ik heb hier zelf de gemeenschappelijke voorouders bijgeschreven. Wanneer ik deze niet kon vinden, heb ik ze onder een geografische term geplaatst. Ik heb vier kleuren gebruikt (per grootouder), en grijs voor onbekende matches.
Wat meteen opvalt is dat het DNA niet in gelijkmatige stukken is doorgegeven. Aan vaderszijde zijn bijvoorbeeld chromosoom (1), (2) en (3) voornamelijk afkomstig van mijn grootvader, omdat ik hier niet match met mijn grootmoeder. Aan moederszijde lijken met name chromosoom (2), (4) en (5) van mijn grootvader afkomstig te zijn. Ook de grootte van de stukken is interessant: Peter van Tussenbroek en Hendrijntje de Wit uit Est (ouders van mijn betovergrootmoeder) hebben op chromosoom (2) een flink stuk doorgegeven, dat verwacht mag worden omdat zij vrij dichtbij mij staan. Aart den Otter en Willemke Beverloo uit Opijnen (7 generaties terug) hebben echter een nóg groter stuk op chromosoom (3) doorgegeven, en zijn hiernaast ook te vinden op chromosoom (4). Ook Jan van Wijk en Steventje van Os uit Wadenoijen (9 generaties terug) hebben een vrij groot stuk bijgedragen op chromosoom (5). Dit geeft wel aan dat de chromosomen elke generatie relatief grof worden verdeeld, waarbij grote stukken intact blijven. Dit heeft helaas ook tot gevolg dat veel voorouders genetisch gezien niet worden geërfd.
Een belangrijk concept is triangulatie: hierbij is het de bedoeling dat drie mensen die op één stuk matchen een gemeenschappelijk voorouderpaar hebben. Dit vergroot de kans dat het gedeelde stuk DNA daadwerkelijk van dit gemeenschappelijk voorouderpaar is. Van de meeste stukken heb ik géén triangulatie kunnen maken; voor de grotere stukken vind ik dit ook niet noodzakelijk. Op één van de stukken die van Aart den Otter en Willemke Beverloo afkomstig zijn, is er sprake van triangulatie. Ik stam af van hun dochter Maria, de beide matches op hetzelfde stuk van hun zoon Harmen.
Voor de kleinere stukken kan triangulatie echter wel van belang zijn. Als voorbeeld neem ik hier het stukje aan het begin van chromosoom (1). Hier heb ik twee matches. Met match A deel ik (wederom) het echtpaar Aart den Otter en Willemke Beverloo als gemeenschappelijke voorouderpaar. Met match B liggen de gemeenschappelijke voorouders verder terug in de tijd. Match A stamt uit het huwelijk van Aarts zoon Harmen met Jantje van Ballegoijen. Ook aan haar familie ben ik verwant. Verder heeft deze match géén Betuws bloed. Het is nu de kunst om een gemeenschappelijk voorouderpaar te vinden waar zowel ik, match A en match B van afstammen. Ik heb er twee gevonden: Jacob Jans van Beverloo en Anneke Wouters, waar ik dubbel van afstam (11 en 12 generaties terug), en Gijsbert Jansz van Ballegoijen en Aaltje van Benthem (10 generaties terug). Het valt momenteel niet uit te maken wie van beide voorouderparen verantwoordelijk is voor het gedeelde stukje DNA. Ik prefereer nu zelf dat het van de familie Van Ballegoijen afkomstig is, omdat ik verderop op chromosoom (1) een stukje DNA uit de familie Jagtenberg gekregen heb; ik stam af van het echtpaar Teunis Jagtenberg en Willemke van Ballegoijen. Dit zou echter wel betekenen dat een groot stuk van chromosoom (1) van dit echtpaar afkomstig is, en dit is voorlopig nog niet bevestigd.
Een interessante vraag is tot hoever terug matches gevonden kunnen worden. Naar wat ik zie, is ca. 12 generaties terug wel een grens, hoewel in enkele gevallen nog verder terug kan worden gegaan. Een voorbeeld is een stukje van 10cM op chromosoom (5) dat ik onveranderd van mijn grootmoeder gekregen heb. 10cM betekent dat het 10% kans heeft om doormidden te worden geknipt bij de volgende generatie. In de praktijk betekent dit dat het meestal ofwel in zijn geheel wordt doorgegeven, ofwel in zijn geheel achterblijft in de oudere generatie. De match komt van mijn grootmoeders moederszijde omdat mijn grootmoeder op dezelfde plek nog een match heeft van haar vaderszijde die bij mij ontbreekt. De match heeft veel voorouders uit gebieden waar ikzelf niet zoveel mee te maken heb, maar hij deelt een categorie voorouders met mij die ook bij mijn overgrootmoeder voorkomt, namelijk de Amsterdamse koopmanselite van de 17e eeuw. Omdat deze families vaak onderling huwden, is er een kans dat er verscheidene kandidaten zijn die verantwoordelijk zijn voor het gedeelde segment. Ik vind er echter maar één die nabij genoeg staat: Jeronimus de Haze en Helena van Jugteren. Voor mijn grootmoeder staan zij 12 generaties terug. Zij zijn bovendien door een neef-nichthuwelijk dubbel aanwezig; dit vergroot de kans dat zij genetisch langer bewaard zijn gebleven. Voor mij staan zij 14 generaties terug. Genetisch maakt dit echter niet uit, omdat ik het stuk DNA onveranderd heb geërfd van mijn grootmoeder.
Er zijn ook interessante zaken te vermelden over de matches waarmee ik géén gemeenschappelijke voorouder heb kunnen vinden, maar die wel onder een duidelijke geografische categorie vallen. Op het eind van chromosoom (1) is er overlap met enkele Limburgers, mijn grootmoeder en mijzelf. Op basis van wat ik heb gededuceerd, komt het stuk van mijn grootmoeders vaderszijde. Die heeft voor zover ik weet, géén bekend Limburgs bloed. Wat het dichtst in de buurt komt zijn diens voorouders Arnoldus Morgenrood (uit Beek en Ubbergen) en zijn vrouw Maria Helena van Straten (uit Büsbach of Bousbecque), voor mij 8 generaties geleden. Op chromosoom (3) is er iemand uit Vlaanderen/Antwerpen die overlapt met het stuk afkomstig van Aart den Otter en Willemke Beverloo. Dit zou erop kunnen duiden dat één van hen Vlaams/Brabants voorgeslacht heeft. De reeds vermelde voorvader van Willemke, Jacob Jans van Beverloo komt waarschijnlijk uit Beverlo in Belgisch Limburg. Het stukje zou van zijn kant afkomstig kunnen zijn.
Zeer interessant is verder een "Fries" cluster op mijn moederlijke chromosoom (4), waarschijnlijk afkomstig van mijn Friese bet-betovergrootvader. Daarnaast kan er een "Oost-Duits" cluster gevonden worden op mijn moederlijke chromosoom (5). De matches zijn zelf uit Oost-Duitsland afkomstig of stammen af van Duitsers uit Polen, Tsjechië en Hongarije. Ik weet nog niet hoe ik dit moet interpreteren. Een mogelijkheid is dat het van Johann Jacob Öser (8 generaties terug) uit Beieren afkomstig is. De achternaam Öser zelf komt veel voor aan de Duits/Tsjechische grens.
Hoewel er veel afhangt van hoe je zelf de DNA-matches interpreteert en keurt op waarschijnlijkheid, is de kracht van DNA Painter dat je een duidelijk gevisualiseerd overzicht kunt krijgen van je matches.
