maandag 7 mei 2018

Indisch DNA

(Vernieuwde versie: 27 februari 2019)

In hoeverre is mijn Indische DNA, en dan met name het Aziatische element terug te vinden?
Uit de DNA-testen die ik genomen heb, blijkt dat ik ca. 4-5% "Aziatisch" DNA heb, voor het overgrote deel Zuid-Oost-Aziatisch. FTDNA geeft ook nog <1% Zuid-Aziatisch, dat op India slaat.

Om nu meer te weten te komen over dit DNA heeft mijn grootmoeder mij geholpen door ook een DNA-test te nemen. Volgens FTDNA is zij ca. 15-17% Zuid-Oost-Aziatisch te zijn alsmede ca. 5% (Zuid-)Indiaas. Een verdere analyse van haar DNA m.b.v. calculatoren op gedmatch en een grote dataset aan bevolkingsgroepen suggereert dat zij inderdaad ca. 17% Javaans-gerelateerd DNA heeft en ca. 5% India-gerelateerd DNA.

L.F. Mallien (1879-1966) en zijn vrouw
jkvr. F.A.H.H. Leyssius (1896-1985),
(detail uit een foto begin jaren '30, in eigen bezit)
Hoe verhouden deze vondsten zich tot wat ik weet over ons voorgeslacht?
Allereerst, DNA wordt elke generatie in tientallen segmenten vererfd. Hierbij is het DNA blind voor etnische percentages. Omdat het echter om tientallen segmenten gaat, worden de percentages toch elke generatie ongeveer gehalveerd (maar dus niet altijd precies).

De grootvader van mijn oma, Lodewijk Ferdinand Mallien, is de grootste bron van Zuid-Oost-Aziatisch DNA. Zijn vader, George Johannes, is volgens zijn overlijdensakte in 1852 te Tabanio (bij Bandjermasin) geboren als zoon van Johannes Frederik Mallien en een inlandse vrouw. De overlijdensakte noemt haar Baijah, maar dit was reeds de tweede vrouw van Johannes Frederiks vader Johannis Ferdinand Mallien. Het zou kunnen dat George Johannes bij zijn grootvader en diens tweede vrouw Baijah is opgegroeid na het jonge overlijden van Johannes Frederik en dat haar naam per abuis is vermeld. Of zij had inderdaad dezelfde voornaam. Johannes Frederik stamt uit de eerste vrouw van Johannis Ferdinand, de inlandse vrouw Sa Ema.
Johannis Ferdinand was zelf de zoon van de Duitser Johan George Victor Mallien en de inlandse vrouw Sylvia van Bandjermasin. Dit maakt George Johannes 12,5% Europees en 87,5% Zuid-Oost-Aziatisch.

De moeder van Lodewijk Ferdinand was Caroline Dumas. Uit belangrijke nieuwe vondsten, in het bijzonder haar overlijdensakte, blijkt dat zij de dochter was van Christiaan Lodewijk Dumas en van Johanna Paulina Wolff. Christiaan Lodewijk had een Javaanse grootmoeder (Tjielik, vrouw van Gerrit Endeman), en vermoedelijk ook een Javaanse overgrootmoeder (Wagsah, vrouw van Johannes Meijer te Pasoeroean/Semarang). Johanna Paulina Wolff was volgens haar overlijdensakte de dochter van Johannes Pieter Wolff en de Javaanse vrouw Saima. Dit maakt Caroline Dumas minstens ca. 44% Javaans. Ik zeg hier minstens, omdat het mogelijk is dat ook haar grootvader Johannes Pieter Wolff en haar overgrootvader Gerrit Endeman een inlandse moeder hadden. Mocht dit het geval zijn dan komt zij uit op ca. 62% Zuid-Oost-Aziatisch (Javaans)

L.W.E. Slaterus (1873-1945)
(foto in eigen bezit)
Tezamen maakt dit Lodewijk Ferdinand ongeveer 65% tot 75% Zuid-Oost-Aziatisch, iets dat goed overeenkomt met de ca. 17% die mijn grootmoeder bezit.

We zijn echter nog niet klaar; ook de grootmoeder van mijn oma, jkvr. Leyssius, had enig Aziatisch bloed. Via haar grootmoeder van vaderskant Henriette Th.W. de Jongh stamt zij bijvoorbeeld af van de familie De Saram uit Ceylon, een familie van Sinhalese oorsprong. Indien zij nog aanwezig is in mijn grootmoeders DNA neemt zij een deel van het Indiase bloed voor haar rekening. Dit laat ons nog over met ca. 4,5% Indiaas DNA, dat van Oma Leyssius' haar moeder Leontine W.E. Slaterus afkomstig moet zijn. Aangezien zij een Europese vader had, moet het weer van haar moeder Mary Anne Pike afkomstig zijn. Het percentage suggereert dat zij dan ca. 65-70% Indiaas geweest moet zijn. Dit is mogelijk met wat ik weet van haar. Haar vader was de Brits-Indische Michael Lawrence Pike, geboren in Fort St. George bij Madras (Chennai) aan de oostkust van India. Hij had zelf een Britse vader, maar zijn moeder was vermoedelijk gemengd Europees/Indiaas (zie hier). De moeder van Mary Anne was de inlandse vrouw Sophia.
Gezien het DNA lijkt het erop dat zij etnisch Indiaas was.



M.A. Slaterus-Pike (1844-1916)
detail van een familiefoto
(H. Slaterus, Ch. van Vuure)
Kunnen we concluderen dat Sophia, een gedoopte inlandse vrouw, inderdaad een Indiase vrouw geweest is? Dit is lastig. Langs de kusten van de Coromandel, maar ook in Nederlands-Indië zelf woonden vaak christenen met een Zuid-Aziatische herkomst, bijvoorbeeld de Mardijkers. Het is hiernaast ook van belang om de DNA-resultaten niet té letterlijk te nemen. Is er onder de bevolking van Zuid-Oost-Azië zelf niet ook gewoon Zuid-Aziatisch bloed te vinden? Om met het laatste te beginnen, alleen onder de inlandse bevolking van Sumatra zou ca. 5% van het DNA Zuid-Aziatisch zijn. Op Java en Borneo ligt dit percentage lager (zie o.a. deze figuur), zeker als ze niet behoorden tot de inlandse christenen zoals de Mardijkers.

Het is volgens mij dan ook waarschijnlijk dat Sophia in ieder geval etnisch Zuid-Aziatisch (Indiaas) geweest is. Of zij ook in India is geboren en opgegroeid, is onbekend. Zij zou ook in Padang, waar Michael Lawrence Pike is gaan wonen, opgegroeid kunnen zijn. Ik vind het zelf echter waarschijnlijker dat Michael Lawrence en Sophia elkaar reeds in Brits-Indië ontmoet hebben.






De mitochondrische lijn

Een (wat ouder) kaartje van haplogroep M3,
waartoe M3c1b behoort.
Om de hypothese te testen dat het "Indiase" DNA van Sophia afkomstig is, is het mogelijk om een gerichte test te doen, namelijk de mt-DNA test. Mitochondrisch DNA wordt in rechte vrouwelijke lijn vererfd. Mijn grootmoeder heeft het geluk in directe vrouwelijke lijn van Sophia af te stammen. Uit de mt-DNA full sequence test blijkt dat zij behoort tot haplogroep M3c1b.
Zij heeft op dit moment enkele verre matches die met name een Indiase of Pakistaanse herkomst lijken te hebben. M3c1b was in 2009 nog bekend als M54b, een tak van M54. Uit een onderzoek in die tijd naar de structuur van haplogroep M door o.a. Rao, bleek toen dat deze specifieke groep met name voorkwam onder de Jenu Kuruba (Kurumba), een Hindoeïstische caste in Karnataka in het zuidwesten van India, en daarbuiten eigenlijk niet zo frequent. Deze resultaten, gecombineerd met het percentage Indiaas DNA, suggereren dat Sophia waarschijnlijk inderdaad etnisch Indiaas moet zijn geweest. De test geeft geen direct antwoord op de vraag of zij dan in Brits-Indië of Nederlands-Indië geboren is, maar ik vermoed het eerste.

Meer over de Aziatische moederlijn, zie hier.

Nieuwe informatie over Mary Anne Pike en haar moeder, zie hier.

1 opmerking: