donderdag 17 november 2016

De bevolking van Opijnen: 1300 - 1599

Het dorp Opijnen vindt zijn oorsprong in de middeleeuwen. De eerste vermelding van Opijnen wordt gedaan in 1265, wanneer de Franse edelman Rudolf de Cock het dorp samen met Neerijnen en Hiern (Waardenburg) ontvang van graaf Otto II van Gelre, in ruil voor land tussen Leerdam en Rhenoy. De Gelderse graaf hoopte hiermee de opmars van Holland te stuiten. Echter, het rivierengebied werd op deze manier een lappendeken van lagere heerlijkheden.
Opijnen blijft lange tijd in bezit van de familie De Cock (van Opijnen), waarna het in de zestiende eeuw overgaat op de familie Van Maschereel. Uiteindelijk verdwijnt de heerstitel in Waalse handen.

Naast deze familie woonden er uiteraard ook burgers en boeren in het dorp. Drie belangrijke bronnen, de schattingen van 1369, 1382 en 1434, laten zien wie er wonen. 


Hieronder zijn de mensen vermeld uit de periode van vóór 1600, uitgezonderd leden van de familie De Cock van Opijnen, die een band hadden met het dorp Opijnen, als bewoner of als iemand die er op een andere wijze mee verbonden was. 


De volgende bronnen zijn hierbij gebruikt:

1369: schatting Gelre
1382: schatting Tielerwaard.
1434: schatting Tielerwaard.
1519: belastingbron Gelders Archief inv. 0001, 974.
1521: belastingbron Gelders Archief, inv. 0001, 976.
1522: belastingbron Gelders Archief, inv. 0001, 977.
1523: belastingbron Gelders Archief, inv. 0001, 978..
leenkamers: Gelders Archief, inv. 0002, Leenkamer van Gelre en Zutphen, 120
http://www.bankvantuil.nl/

Hieronder volgt een lijst van gereconstrueerde families en overige personen die vermeld zijn in genoemde periode.



1.  Doelvoet en aanverwanten

De familie Doelvoet (Daelvoet, Paelvoet (?)) leverde vaak schepenen aan de bank van Tuil. Een tak was woonachtig te Opijnen.

Gosen Doelvoet, woonachtig te Opijnen 1369.

Jan Doelvoet, woonachtig te Opijnen 1369.

Johan Doelvoet Aelbertssoon, gehuwd met Lijsbeth, beleend 1416.

Johan Doelvoet, onbekend welke. Dit kan tevens gaan om Johan Doelvoet Heijndricksz, schepen in de Bank van Tuil o.a. 1395.
1.       Henrick Doelvoet Johansz, woonachtig te Waardenburg 1434, beleend te Opijnen 1417, 1424.
a.       Gerrit Doelvoet Henricksz, beleend 1444, 1465.
b.       ... Doelvoet Henricksdr., gehuwd met Goossen, zie hieronder.

Goossen, waarschijnlijk Goossen Jannes, vermeld 1434, gehuwd met … Doelvoet Henricksdr.:
1.       Johan Goessenssoon, overleden vóór 1481.
a.       Goossen Janssoon, beleend 1481.

2. van Ghissen

Jacob van Gissen, woonachtig te Opijnen 1369.

Henrick van Ghissen, (Heyn), woonachtig te Opijnen 1369, 1382.

Jan van Gissen, woonachtig te Opijnen 1434.

3. van Brabant

Johan van Brabant, woonachtig te Opijnen 1369, overleden vóór 1382.
1.       de kinderen van Johan van Brabant, woonachtig te Opijnen 1382.

4. van den Over

Jacop van den Over, woonachtig te Opijnen 1369.

Rolof van den Over, woonachtig te Opijnen 1369, 1382.

Rolof van den Over, woonachtig te Opijnen 1434.

5. Donverveert

Jacob Donverveert, woonachtig te Opijnen 1382. Dit kan ook op zijn zoon slaan.
1.       Copken Donverveert Jacopssoen, vermeld 1400 (BvT).

6. Holle

Hadewich Gerit Hollen wyf, woonachtig te Opijnen 1369.

Gherijt Holle, woonachtig te Neerijnen 1382, beleend te Opijnen 1380, schepen Tuil 1395, vermeld 1402 (BvT, 28 februari 1402).
1.       Aleijt Gerrit Hollendr., beleend 1403.

Johan Holle, woonachtig te Opijnen 1382.

7. Hack

Gosen Hack, woonachtig te Opijnen  1434.

heer Rolof Hack, woonachtig te Opijnen 1434.

Willem Hack, woonachtig te Opijnen 1434.

Willem Hack, vermeld 1519.

8. van Tiel

Derck van Tiel, beleend 1480:
1.       Roloff van Tiel, beleend 1523.

9. de familie van Zeel

Zeel, woonachtig te Opijnen 1369, niet [meer] vermeld in 1382. Waarschijnlijk vader van:
1.       Gerrit Ceelkenssoen, woonachtig te Opijnen 1434.

Gherit Ceelensoon, (Ceelen kindt), vermoedelijk kleinzoon van Gerrit Ceelkenssoen, vermeld 1519, 1521.

10. de familie van Goris Loijchssoon

Goris Loijchssoon, beleend 1484. Misschien een zoon van Lodewijck Gorissoen die in 1434 te Rossum woonde.
1.       Henrick Gorissen, vermeld 1521, beleend ca. 1510.
a.       Goris Henrickssoon, (Gregorius), beleend 1524, 1538, 1544, 1556.
2.       Lys Gorys, aen 't heck, vermeld 1521.
3.       Wyllem Gorys, vermeld 1519.

11. de familie van Gerrit Hendricksz

Gerrit Hendricksz, beleend.
1.       Willem Gerritsz, beleend 1538.
2.       Cornelis Gerritsz, beleend 1544.
3.       … Gerrits, heeft een zoon:
a.       Dirck Schat, beleend in 1557.

12. de Groot

Roloff die Groot, beleend 1564.
1.       Johan die Groot
a.       Hendrick de Groot Johansz, beleend 1620.

13. de Bruijn

Henrick die Bruijn, vermeld 1519, burger Zaltbommel.

Hillek Bruyne, vermeld 1522.

14. de Cock

Johan de Cock Gijsbertssoon, beleend 1563.
1.       Jasper de Cock Johansz.

Overige vermeldingen

1300-1399

Baet Jans, woonachtig te Opijnen 1369.
Claes Arntssoen, woonachtig te Opijnen 1382.
Gherit Johanssoen, woonachtig te Opijnen 1369, 1382.
Gerit Wouteri, woonachtig te Opijnen 1369.
Gisebrecht van Kincwyc, woonachtig te Opijnen 1369.
Gosen Johans sone, woonachtig te Opijnen 1369.
Hubert Jacobi, woonachtig te Opijnen 1369.
Jan van Eynden, woonachtig te Opijnen 1369.
Mathys Grawart, woonachtig te Opijnen 1369.
Mechtelt van Eynden, zuster van Jan, woonachtig te Opijnen 1369.
Otte heren Otten sone, woonachtig te Opijnen 1369.
Otte van Bruechusen, woonachtig te Opijnen 1369.
Otte van Nyewael, woonachtig te Opijnen 1369.
Rolof van Alphen, woonachtig te Opijnen 1382.
Steine Goeswijnssoen, woonachtig te Opijnen 1382.
Steven van Mauderic, woonachtig te Opijnen 1369.

1400-1499

Aernt Feije Aernts, woonachtig te Neerijnen 1434, heeft land te Opijnen 1457 (Bank van Tuil, 15 maart 1457).
de heren van St. Jan te Utrecht, woonachtig te Opijnen 1434.
Henric van Ranst, woonachtig te Opijnen 1434.
Herman Hubertsz, woonachtig te Neerijnen 1434, beleend te Opijnen 1416.
1.       Gijsbert Hermansz, beleend 1473.
Jan van Hauwenigen, woonachtig te Opijnen 1434.
Met Corstendochter, woonachtig te Opijnen 1434.
Otte Dircssoen, cum nurus, woonachtig te Opijnen 1434.
Otte Jacopssoen, woonachtig te Opijnen 1434.
Peelken, woonachtig te Opijnen 1434.
Stege, woonachtig te Opijnen 1434.
Yde Willemsdochter, woonachtig te Opijnen 1434.

1500-1599

Aert Snel, uit Zaltbommel, zwager van Peter Moliaert, overleden te Opijnen, begraven te Zaltbommel op 28 juni 1596.
Aernt Willemsz, vermeld 1522.
Annecke Jans, uit Opijnen. Zij is gehuwd te Tiel in 1582 met Gheryt Berndtsz, uit Ophemert.
Bayen, den buermeester, vermeld 1519.
den allen scholt, vermeld 1521.
Gerit, Baeyens hulp, vermeld 1519, 1521.
Gheenen, vermeld 1519.
Ienyk Fransz, vermeld 1522.
Meth moeyen, vermeld 1519.
Meth Gerrits, dat quaide wyff opt hoff by die kerck, vermeld 1521, 1523.
Roeloff die verwer, ain[…], vermeld 1519, burger Zaltbommel.