donderdag 21 juni 2012

Een aantekening over historische genetica

Op Eupedia is veel informatie te vinden volgens de laatste inzichten wat betreft de geschiedenis van de haplogroepen (van o.a. het Y-chromosoom) van de mens in Europa.
Het onderzoek naar historische genetica is de laatste jaren sterk in omvang toegenomen, en is niet direct van belang voor de genealoog, maar wel voor begrip van hoe de huidige populaties tot stand gekomen zijn.

Een voorbeeld van een radicaal gewijzigd inzicht is de verspreiding van haplogroep R1b over West-Europa.
Tot 2008 was het mainstream ervan uit te gaan dat deze groep na de IJstijd vanuit het Iberisch schiereiland zich herverspreid heeft over Europa. De meeste West-Europeanen zouden in rechte mannelijke lijn van deze mensen afstammen.
Vanaf 2008 is het veel waarschijnlijker gebleken dat R1b pas veel later Europa is binnengekomen, bijvoorbeeld pas in de vroege Bronstijd. Redenen hiervoor zijn dat er veel oudere (eerder van de boom afgesplitste) vormen van R1b te vinden zijn in Oost-Europa en de Kaukasus, en dat R1b volledig ontbreekt uit "ancient" DNA van de Neolitische en oudere tijd in Europa. Bovendien zijn de leeftijden van in West-Europa voorkomende "subclades" geschat op ca. 3000 voor Christus. Als R1b sinds de IJstijd al in West-Europa zat, dan zou een leeftijd van 10000 jaar logischer zijn.
De meeste West-Europeanen stammen in dit geval dus in rechte mannelijke lijn af van immigranten uit de vroege Bronstijd.
Wie het interessant vindt zich hiermee bezig te houden, doet er dus verstandig aan de laatste , zich steeds wijzigende inzichten te bekijken. Dit kan bijvoorbeeld op de blog van Dienekes: http://dienekes.blogspot.nl/

donderdag 14 juni 2012

de Fernex > van Ee: eindelijk opgelost

Een schijnbaar onoplosbaar probleem bij het invullen van de kwartierstaat vormde de persoon Johanna van Ee, (nr. 151), de echtgenote van Hendrik van Druten. Volgens haar overlijdensakte moest zij geboren zijn te Deil in het jaar 1780, als dochter van Adriaan van Ee. Haar moeders naam was de aktemaker niet bekend.
Ik vond maar geen Johanna van Ee in het desbetreffende tijdvak in het doopboek van Deil. De hoop verder terug te dringen in de tijd bij deze mevrouw vervloog.

Één aanwijzing vond ik in het genealogisch tijdschrift der NGV afdeling Betuwe,
Aqua Vitae, 2000-1.
Hierin staat een reconstructie van de bevolking van Deil 1806-1809.
Hieruit blijkt dat Hendrik van Druten verdronk bij de overstroming van de Linge, en er hierbij flink wat huisraad verloren is gegaan. In het huis woonde ook de grootmoeder, 'weduwe Plat'. Aangezien Hendrik van Druten onder zijn grootouders géén Plat, danwel een weduwe van een Plat had zitten, vermoedde ik dat zij een grootmoeder moest zijn van Johanna van Ee.
Na het trouwboek van de gemeente Deil erop nageslagen te hebben, kwam ik een Catharina Vernee tegen, die als JD van Rossum huwde op 6 januari 1760 met Jan Plat, uit Waardenburg. Bij het zien van de achternaam Vernee moest ik denken aan de naam Van Ee zelf. Er zou hier wel eens hetzelfde fenomeen achter kunnen zitten als bij de variaties Vernooij tegenover Van Ooij.
In dat geval zou Johanna van Ee een grootmoeder met dezelfde naam als zijzelf gehad hebben. Ik vond een dochter uit het huwelijk Plat-Vernee, die de moeder zou kunnen zijn van Johanna van Ee, maar dit was niet na te gaan in de dtb van Deil.
Ik keek weer terug in het doopboek van Deil, en vond Johanna toen ineens wel in 1780: zij was gedoopt als onechte dochter van Ariaantje Verneij, en de getuige was Catharina Verneij!
De aanname dat Vernee = Van Ee heeft dus meegeholpen, en de overlijdensakte is de fout in gegaan.

Nu wilde ik bewijzen dat Catharina Vernee ook daadwerkelijk Johanna's grootmoeder was; Ariaantje Vernee zou dan buitenechtelijk gedoopt zijn en haar moeders naam gekregen hebben.
Ik vond Ariaantje in de dopen van Rossum, dus zij is geboren voordat Catharina Vernee naar Deil vertrok.
Catharina zelf is wel binnen huwelijk geboren, als dochter van de Zwitserse sergeant Abraham de Fernex (= de Vernee), wat ik niet verwacht had, maar wat het verhaal wel interessant maakt!
Deze naam is weer anders dan Vernee. Het lidwoord "de" is hier vermoedelijk weggevallen na herinterpretatie van de naam als een Nederlandse. Hierbij is "Ver-" een samentrekking van "Van der". Het zou raar zijn hier een lidwoord voor te zetten.
Er heeft zich dus binnen 70 jaar een verbastering voorgedaan van een Frans-Zwitserse achternaam tot een Nederlandse:
de Fernex -> de Vernee -> Vernee -> Van Ee.
Dat deze verandering zo snel heeft plaatsgevonden is interessant. Vraag is hoe groot de rol hierin geweest is van het op elkaar volgen van twee ongehuwde moeders.
Tot slot nog de stamboom, hetgeen uitgebreid na te lezen valt in de kwartierstaat:

Abraham de Fernex x Jenneke Lamberts de Groot
(*1677 Genève)              (*Rossum)
       |
Catharina (de) Vernee (x Jan Plat)
(*1726 Rossum)
       |
Ariaantje Vernee x ?
(*1760 Rossum)
       |
Johanna van Ee x Hendrik van Druten
(*1780 Deil +1855 Deil)




zondag 3 juni 2012

Uitleg naam en kwartierstaat

De naam die ik gekozen heb voor deze blog, "Sennewini" is een door mijzelf bedachte verlatijnisering van "van Zennewijnen". Mijn stamvader, Jan van der Heijden, staat bij zijn huwelijk in 1726 te Ophemert met Maria van der Burg, te boek als "J.M. van Sennewijnen".
Zennewijnen is een buurtschap dat toentertijd onder Ophemert viel, maar tegenwoordig dicht langs de buitenrand van Tiel ligt.

Onder de pagina "Kwartierstaten", in de zijbalk rechts, heb ik een begin gemaakt met mijn kwartierstaat, te beginnen vanaf mijn betovergrootouders (Generatie V). De voorouders uit mijn kwartierstaat komen uit verschillende gebieden, waarbij de stad gezorgd heeft voor de uiteenlopende herkomsten van alle mensen. Het grootste gedeelte komt uit verschillende Nederlandse gebieden, inclusief Nederlands-Indië. De meeste voorouders uit het Nederlandse gebied waren protestants van geloof, maar een niet onaanzienlijk deel was katholiek, en ook joden komen voor.
Onder het buitenlandse bloed zijn meest Duitsers aanwezig, van zowel protestantse als katholieke achtergrond.